Achtergrond

Onderbouwing ‘De 4 van…’

Effectieve voorlichting om ongevallen bij jonge kinderen te voorkomen

Kinderen groeien op met vallen en opstaan, daar leren ze van! Maar ernstige ongelukken willen we uiteraard voorkomen. Daar zet VeiligheidNL zich voor in. Dit doen we onder andere door het geven van voorlichting aan (aanstaande) ouders. Deze voorlichting is altijd gebaseerd op wat we zien en horen uit de praktijk. Gecombineerd met de theorie van de gedragswetenschappen, om veilig gedrag te stimuleren. Hier leggen we uit hoe onze ‘De 4 van…’ serie tot stand is gekomen.

Auteur

Mieke Cotterink

Gedrag van ouders in de dagelijkse praktijk

Als je net een baby hebt gekregen, komt er veel op je af. En iedere ouder wil het beste voor zijn of haar kind. De meeste ouders weten vaak wel wat de veiligheidsadviezen zijn, wat ze wel en wat ze juist niet zouden moeten doen. Maar ondanks dat, lukt het in de praktijk toch niet altijd om de adviezen op te volgen.

Dit heeft verschillende oorzaken. Ten eerste zijn jonge ouders vaak vermoeid, door weinig slaap en aanpassing aan de nieuwe situatie. En ook spanning en stress spelen een rol. Ten tweede worden ze overspoeld met informatie, vanuit de kraamzorg en het consultatiebureau, maar ook via familie en vrienden, en niet te vergeten via social media. En helaas is het advies niet altijd eenduidig. Dat kan heel verwarrend zijn.

Stimuleren veilig gedrag

Vanuit de gedragswetenschap weten we dat om veilig gedrag te stimuleren, er een aantal elementen van groot belang zijn. Dus om ervoor te zorgen dat ouders de adviezen kennen, en ook gaan toepassen, is het heel belangrijk dat:

ze consistente informatie krijgen vanuit een betrouwbare bron, een autoriteit.
ze een duidelijk handelingsperspectief krijgen. Dat betekent dat het voor ouders duidelijk moet zijn wat ze moeten doen en op welk moment. Daarbij helpt het om de adviezen in beeld te brengen, te visualiseren.
de adviezen kort, krachtig en simpel zijn. Mensen kunnen maximaal 4 dingen
Bron: Cowan, N. (2010). The Magical Mystery Four How Is Working Memory Capacity Limited, and Why Current Directions in Psychological Science, 19, 51-57
tegelijk onthouden, het geven van meer adviezen tegelijk heeft dus geen zin.

Nieuwe serie ‘De 4 van…’

Deze inzichten hebben geleid tot onze nieuwe serie ‘De 4 van…’. Dit zijn de 4 belangrijkste preventieadviezen per thema. Bij de opzet en formulering van ‘De 4 van…’ zijn bovengenoemde elementen als volgt toegepast:

1. Concrete handvatten voor ouders
'De 4 van’s' bestaan uit 4 duidelijke adviezen. Wat kan een ouder doen? Wanneer en hoe? Zo voorkom je dat ouders het advies verkeerd begrijpen, of niet opvolgen omdat ze niet weten hoe. Er wordt gebruik gemaakt van een formulering in de vorm “Als [situatie], dan [gedrag ouder]”. Bijvoorbeeld ‘Als ik mijn baby in bed leg, dan leg ik mijn baby op de rug’. Dit wordt ook wel implementatie-intenties genoemd. Uit onderzoek blijkt dat dit een goede manier is om ervoor te zorgen dat ouders de adviezen die ze krijgen ook echt opvolgen.

2. 4 korte, krachtige en simpele adviezen
De 4 belangrijkste adviezen worden uitgelicht. Ze worden met eenvoudige woorden geformuleerd in korte zinnen.

3. Bij elk advies een afbeelding
Elk advies in 'De 4 van’s' wordt ook in beeld gebracht. Door de adviezen niet alleen in woorden uit te drukken, maar ook in eenvoudige tekeningen, wordt de kans groter dat meer ouders begrijpen en onthouden wat het advies inhoudt. Ook ouders die laaggeletterd zijn, of voor wie Nederlands niet hun moedertaal is.

Overzicht van De 4 van veilig slapen — *Een voorbeeld van één van de 'De 4 van's' - De 4 van Veilig Slapen*

4. VeiligheidNL als betrouwbare bron
VeiligheidNL is als onafhankelijk kennisinstituut een autoriteit op het gebied van veilig opgroeien en het voorkomen van ongevallen met kinderen. Door samen te werken met belangrijke professionals uit de praktijk (waaronder de JGZ, kraamzorg en kinderopvang) én de belangrijkste opvoed platforms zoals Ouders van Nu, WIJ Jonge ouders en de Groeigids, zorgen we voor een consistente boodschap richting ouders. VeiligheidNL is de afzender van 'De 4 van’s'.

Voor elk belangrijk thema op het gebied van veilig opgroeien, is een ‘De 4 van…’ ontwikkeld. We zetten ze voor je op een rij:

Nieuwe aanpak Veilig opgroeien

'De 4 van’s' vormen een belangrijk onderdeel van de nieuwe Veilig opgroeien aanpak. Deze nieuwe aanpak neemt ouders mee in de ontwikkeling van hun kind vanaf de geboorte. Ouders leren de signalen te herkennen bij hun kind, die een nieuwe mijlpaal aankondigen, zoals tijgeren, kruipen, staan en lopen. Juist op die momenten gaat het namelijk vaak mis. Ouders worden verrast als hun kind opeens kan omrollen, of kruipend op plekken kan komen waar ze voorheen niet bij konden. Naast het observeren en leren herkennen van de mijlpalen, is het belangrijk dat ouders weten wat ze kunnen doen om hun kind te beschermen en te versterken. Bijvoorbeeld als ouders zien dat een baby gaat kruipen, dat ze dan het tafelkleed weghalen waar normaal gesproken altijd de hete kop thee staat. Of dat ze op dat moment de stopcontacten gaan beveiligen. En dat is het doel van de 'De 4 van’s'!