Pesten

Pesten is stelselmatige agressie waarbij één of meer personen in een machtspositie proberen een andere persoon fysiek, verbaal of psychologisch schade toe brengen (Swearer & Hymel, 2015). 

Er kan op verschillende manieren worden gepest: 

• Verbaal: pesten met woorden
• Sociaal: pesten waarbij de gepeste buitengesloten wordt
• Cyber: alle vormen van pesten waarbij digitale middelen een rol spelen
• Fysiek: pesten door lichamelijk contact

Gepest worden heeft een negatieve invloed op de kwaliteit van iemands leven. Veel voorkomende consequenties zijn slechte schoolprestaties, schoolverzuim, eenzaamheid, gebrek aan vertrouwen in zichzelf en anderen en psychische klachten als depressiviteit tot ver in de volwassenheid. 

Kinderen die gepest worden voelen zich erg ongelukkig en kunnen last krijgen van klachten zoals zich onzeker, machteloos en buitengesloten voelen. Op latere leeftijd kan pesten nog steeds veel invloed hebben op het dagelijks functioneren. De aanwezigheid van stress en angst als gevolg van pesten heeft invloed op het niet naar school willen gaan en de schoolprestaties.

Maar ook voor de dader heeft het pesten verstrekkende gevolgen. Uit onderzoeken is gebleken dat deze een verhoogde kans heeft op betrokkenheid bij criminaliteit, alcohol en drugsverslaving (zelfs op latere leeftijd). Ook is het risico groter dat deze op latere leeftijd een laag zelfbeeld ontwikkelt en dat later hun eigen kinderen ook gaan pesten.

Pesten komt helaas op veel basisscholen voor. Gemiddeld zitten er in iedere groep op school twee a drie kinderen die gepest worden.  Circa 10% van de Nederlandse basisschool leerlingen is slachtoffer van pesten (Monitor Sociale Veiligheid, 2016). Van de gepeste kinderen vertelt 1 op de 3 nooit iets over het pesten aan de ouders of leraar. Kinderen  worden dus meer gepest dan zij zeggen  (Bron: rapport ‘Wat werkt tegen Pesten’ mei 2018).

Schrikbarende cijfers omdat ieder kind recht heeft op een veilige (sociaal en fysiek) omgeving. Vooral op school. Wees als ouder dus alert op signalen van pesten. En maak het onderwerp ook bespreekbaar met je kind. Het is belangrijk pesten in een vroeg stadium te herkennen zodat je blijvende schade kunt voorkomen.

De volgende signalen kunnen erop wijzen dat je kind wordt gepest:

• Het kind is angstig, onzeker, ongelukkig en heeft een laag zelfbeeld.
• Heeft onverklaarbare blauwe plekken.
• De school, werk en sportresultaten gaan achteruit.
• Het kind is voorzichtig, gevoelig, rustig, teruggetrokken en verlegen.
• Kinderen hebben een betere relatie met volwassenen dan met leeftijdsgenoten.
• Het kind is bang om naar school te gaan en meldt zich vaak ziek.
• Lichamelijke klachten zoals, buikpijn, hoofdpijn, moeite met slapen.
• Moeite met concentreren.
• Kleding en andere spullen zijn onverklaarbaar gescheurd of beschadigd.
• Plotselinge huilbuien waar geen aanleiding voor (lijkt) te zijn.
• Is veel in de buurt van de leerkracht.
• Is opvallend vaak alleen.

(Bron: pesten.nl)

Een veilige en positieve sfeer in de klas is van groot belang voor goed onderwijs. Leerlingen die zich prettig voelen en zichzelf kunnen zijn, kunnen de beste leerprestaties leveren. Uit onderzoek blijkt dat pesten op effectieve wijze kan worden aangepakt. De PRIMA-aanpak is zo'n bewezen manier om pesten aan te pakken.

De PRIMA-aanpak gaat ervan uit dat er binnen een klas zes groepen leerlingen een rol spelen met betrekking tot pesten: de pester(s), de gepeste(n) en een grote groep omstanders die te verdelen is in verdedigers, meelopers, aanmoedigers en buitenstaanders. Alle groepen zijn, samen met de leraar, verantwoordelijk voor de sfeer in de klas.
PRIMA richt zich op drie aspecten: 

• Het groepsproces
• Weerbaarheid
• Pro-sociaal gedrag

De school van jouw kind pestvrij?

Vertel jouw school dan over het PRIMA-lespakket.

Hieronder vindt u tips om pesten thuis te signaleren en te bespreken.

• Neem een pestprobleem serieus. Dat betekent niet dat u de problemen van uw kind moet oplossen. Het betekent wel dat u ze steunt bij het vinden van hun eigen oplossingen.
• Bespreek met uw kind zijn/haar rol bij pesten.
• Leer uw kind voor zichzelf en anderen op te komen. Kinderen moeten al op jonge leeftijd 'nee’ durven zeggen als er iets gebeurt wat ze niet willen. Geef uw kind gelegenheid om in het gezin te oefenen. Moedig uw kind aan te zeggen wat het wel en niet wil. Leer uw kind te overleggen en te onderhandelen over oplossingen.
• Stimuleer uw kind om hulp te vragen aan u, aan de leerkracht en/of aan anderen die uw kind vertrouwt.
• Als u merkt dat uw kind moeite heeft met punt 3 en 4, bespreek dan met de leerkracht van uw kind wat de mogelijkheden zijn voor extra ondersteuning, bijvoorbeeld in de vorm van een weerbaarheidstraining.
• Geef uw kind voldoende aandacht en toon waardering voor de (kleine) dingen die goed gaan. Laat merken dat u het belangrijk vindt om te weten wat uw kind doet en waar het is, zonder voortdurend te controleren.
• Geef uw kind een veilig en 'warm' thuis: kinderen die zich gewaardeerd en geborgen voelen, zijn het sterkst. Bij tegenslag weten deze kinderen dat ze thuis terecht kunnen en dat u luistert.
• Stel uw kind duidelijke grenzen. Regels moeten er niet alleen zijn, ze moeten ook op een consequente manier worden nageleefd.
• Geef zelf het goede voorbeeld: kinderen leren thuis hoe ze respectvol met elkaar en anderen moeten (leren) omgaan. Probeer conflicten binnen het gezin op te lossen door erover te praten. Kinderen leren het meest van de voorbeelden die ze krijgen. 
• Laat uw kind kennismaken met veel verschillende mensen, culturen en gewoontes. Als u zelf respect en waardering toont voor anderen, leert u uw kind dat anderen niet ‘eng’ of ‘raar’ zijn. 
• Bespreek signalen van pesten die u hoort direct met de leerkracht en/of met andere ouders.
• Grijp direct in als u merkt dat uw kind vaak agressief reageert of als u merkt dat uw kind of andere kinderen systematisch worden buitengesloten.