Onderbouwing Veilig Opgroeien aanpak

De Veilig Opgroeien aanpak is gebaseerd op ons strategisch model letselpreventie. Bij hele jonge kinderen ligt de nadruk op beschermen, maar naarmate het kind zich ontwikkelt verschuift het accent naar versterken. Wij geloven dat niet alle risico’s vermeden hoeven te worden om veilig op te groeien, maar dat kinderen juist moeten leren omgaan met risico’s om ze weerbaarder en zelfredzamer te maken.

De Veilig Opgroeien aanpak oogt simpel.  Er zijn 7 mijlpalen in de ontwikkeling van een kind benoemd, inclusief signalen hoe je ze herkent en bijbehorende adviezen om op het juiste moment het kind te beschermen en te versterken. De aanpak oogt dan misschien wel simpel, de weg er naartoe was dat zeker niet. Want om tot een ‘versimpeld’ eindresultaat te komen hebben we veel gedragsonderzoek uitgevoerd. De uitkomsten hebben we samengebracht met de wensen en behoeften van ouders én  professionals in de jeugdgezondheidszorg. 

Onderzoek naar gedrag van ouders 

Uit gedragsonderzoek weten we hoe ernstige ongelukken bij 0 t/m 3 jarigen gebeuren. Zo weten we dat..

1. ouders te laat of geen preventiemaatregelen nemen. 
2. ouders geen (passend) toezicht houden. 
3. ouders hun kinderen minder motorisch, cognitief en sociaal-emotioneel versterken 

Het feit dat ouders te laat of geen maatregelen nemen en geen (passend) toezicht houden is het gevolg van twee misvattingen, namelijk het onderschatten van het kunnen en overschatten van het kennen van hun kind.  

Ouders onderschatten het kunnen van hun kind

Hiermee wordt bedoeld, dat ouders onderschatten wat hun kind motorisch al kan. Jonge kinderen zijn snel en ondernemend. Ouders worden overvallen dat hun kind ineens ergens bij kan.  

Meestal wordt naar aanleiding van een dergelijke situatie de maatregel wel getroffen, maar dan kan het al te laat zijn. 

Ouders overschatten het “kennen” van hun kind

Hiermee wordt bedoeld, dat ouders overschatten wat hun kind weet en begrijpt. Cognitief kan een kind tot zijn tweede nog niet echt een regel begrijpen. Ouders hebben het idee dat ze kinderen in de leeftijdsgroep zes maanden tot en met twee jaar iets kunnen leren, maar verwarren leren met conditioneren. In steeds dezelfde situatie hebben ze geleerd dat ze iets niet mogen. Maar als de situatie verandert, zoals een oppas bij het kind of je bent op bezoek bij anderen dan zie je dat ze het ineens wel kunnen doen.

Een grote belemmering bij het voorkomen van letsels bij kinderen is dat ouders overspoeld worden met informatie rondom hun kind. Ook gaan ze niet snel zelf actief op zoek naar informatie over kinderveiligheid. Zo zullen ze hier bij het consultatiebezoek ook weinig vragen over stellen. Terwijl de zorgprofessional juist vraaggestuurd werkt. Daarnaast is er ook niet veel tijd om onderwerpen over veiligheid (uitgebreid) te bespreken. En als je het wilt, hoe doe je dit dan op een positieve manier?

Wat ouders aanspreekt, is de (motorische en cognitieve) ontwikkeling van hun kind. En die ontwikkeling wordt ook besproken op het consultatiebureau. Precies daar komen gedragswetenschap en de praktijk samen. Door aan te haken bij de ontwikkeling van een kind, heb je de interesse van de ouders gewekt en kunnen ze op het juiste moment de risico’s inschatten en de veiligheidsadviezen toepassen. 

 
Het gewenste gedrag

Door het gedragsonderzoek is bekend dat er drie gedragsdoelen zijn die in de Veilig Opgroeien Aanpak terug moeten komen. Zo kunnen ouders het gewenste gedrag op het juiste moment gaan vertonen. De 3 gedragsdoelen zijn:

1. Ouders observeren en herkennen de motorische en cognitieve ontwikkelingen die het kind doormaakt. 
2. Ouders beoordelen of de situatie een gevaar of risico is op basis van de ontwikkeling waarin hun kind zit. 
3. Ouders ondernemen gericht actie om hun kind in de juiste mate te beschermen en/of te versterken
   a. Ze nemen de juiste preventiemaatregelen op het gebied van veilig slapen, veilig vervoer, verbranding, verdrinking, vergiftiging, verstikking en vallen.
   b. Ze houden toezicht wanneer nodig.  
   c. Ze versterken hun kind door de motorische, cognitieve en sociaal-emotionele vaardigheden gezamenlijk of los van elkaar te stimuleren en te ontwikkelen. 

De Veilig Opgroeien Aanpak

Al deze kennis hebben we samengebracht in de Veilig Opgroeien aanpak. Vanuit de zorgprofessionals horen we dat er zowel behoefte is aan digitale materialen, maar zeker ook aan papieren materialen en ook met veel beeld. Daarom bestaat de Veilig Opgroeien aanpak uit verschillende ondersteuningsmaterialen: 

• De online Mijlpalen-check voor ouders
• Het Veilig Opgroeien schema voor de professionals
• De Veilig Opgroeien uitvouwkaart voor ouders
• De 4 van…serie
• Kant- en klare tekstberichten voor professionals om te versturen of te plaatsen op de website

Het sluit aan bij de interesse van ouders en speelt in op de juiste momenten. De aanpak is gemaakt vanuit een positieve en niet belerende toon. En er zijn zoveel mogelijk concrete veiligheidsadviezen gekoppeld aan een concrete mijlpaal die een kind bereikt; om te beschermen, maar ook om te versterken. Niet meer gebaseerd op leeftijd, maar op de ontwikkeling van een kind. Ieder kind is immers uniek. 

Samen ongevallen voorkomen

Om zo veel mogelijk ongevallen te voorkomen werkt VeiligheidNL zoveel mogelijk samen met zorgprofessionals. Maar we streven ook naar een zo’n breed mogelijk bereik bij ouders met jonge kinderen. Dus onze adviezen zijn ook te vinden bij Ouders van Nu, WIJ Jonge Ouders, 24Baby en de GroeiGids app.

Zo voorkomen we echt samen ongevallen.