In de Rotterdamse wijk Het Lage Land deden tachtig ouderen mee aan Thuis Onbezorgd Mobiel (TOM). Zij voelden zich na afloop fitter en aten gezonder. Een belangrijke succesfactor van TOM is de begeleiding van deelnemers, onder andere door vrijwillige 'TOM-maatjes'. Nicole van Winden, beleidsadviseur Gezondheid bij de gemeente Rotterdam: ‘TOM-maatjes zijn het vaste gezicht en de constante factor voor deelnemers.’
TOM is in verschillende proefregio’s getest en onderzocht op haalbaarheid. In de proefregio Rotterdam is TOM aangeboden aan ouderen in de wijk Het Lage Land. In elke proefregio zijn steeds verschillende onderdelen van TOM getest. In Het Lage Land lag het accent op het voedingsprogramma en de samenwerking met de lokale welzijnsorganisatie. 77 deelnemers hebben het volledige programma gevolgd.
Nicole van Winden: ‘TOM ondersteunt ouderen bij het langer zelfstandig wonen. De term valpreventie spreekt ouderen minder aan. Maar als je vertelt wat dat oplevert – bijvoorbeeld dat ze zelf boodschappen kunnen blijven doen – dan worden ze enthousiast.’
TOM begint met een informatiebijeenkomst waar ouderen worden gescreend. Wie in aanmerking komt voor deelname, volgt een programma dat bestaat uit drie onderdelen:
Nicole van Winden: ‘Sociaal contact speelt een grote rol bij valpreventie. Als je eenzaam bent, ben je vaker thuis, beweeg je minder en eet je minder gezond. Daarnaast is sociaal contact natuurlijk belangrijk voor de kwaliteit van leven.’
Nicole van Winden: ‘Minder meetbaar maar ook heel belangrijk is het enthousiasme onder de deelnemers. Er waren een paar afvallers vanwege persoonlijke omstandigheden. Verder heeft nagenoeg iedereen het programma afgerond. Een van de fysiotherapeuten vertelde dat het enthousiasme van de deelnemers hem stimuleert in zijn werk.’
In de aanpak van TOM keren onder andere de volgende werkzame elementen terug:
Informeren en voorlichten
TOM is een uitgewerkte methode met onder andere draaiboeken, voorbeeldbrieven en kant-en-klaar communicatiemateriaal. Nicole van Winden: ‘Er zijn verschillende partijen bij TOM betrokken. Het is dus belangrijk dat deelnemers eenduidig worden geïnformeerd. Het stappenplan en het communicatiemateriaal van TOM helpen daarbij.’
Begeleiden en ondersteunen
Naast de fysiotherapeut (beweegtraining) en de diëtist (voedingsadvies en voorlichting tijdens lunches) spelen TOM-maatjes een belangrijke rol in de ondersteuning van deelnemers. TOM-maatjes zijn vrijwilligers die een training hebben gevolgd om ouderen te begeleiden tijdens het volledige TOM-programma. ‘Zij zijn het vaste gezicht van TOM en de constante factor voor de deelnemers. Zij ontvangen iedereen aan het begin van elke bijeenkomst, schenken na afloop een kopje koffie in en maken met iedereen een praatje.’
Welzijnsorganisatie (verzorgt de coördinatie en stelt de locatie ter beschikking)
Nicole van Winden: ‘De welzijnsorganisatie is een belangrijke partij omdat ze is geworteld in de wijk. De medewerkers hebben al veel contact met ouderen en kennen de sleutelfiguren in de wijk. Daardoor zijn zij goed in staat om deelnemers te werven. En heel praktisch: ze hebben buurthuizen die vaak geschikt zijn voor TOM.’
Aan de slag:
De resultaten uit onderzoeken en ervaringen uit de proefregio’s van TOM zijn verwerkt in een compleet implementatiepakket dat je helpt bij alle voorbereidingen van de uitvoer. Onder begeleiding van een lokale projectleider kan een multidisciplinair team aan de slag met dit pakket.
Meer informatie:
Thuis Onbezorgd Mobiel
Praktijkvoorbeeld Rotterdam, met dank aan:
Organisatie: gemeente Rotterdam Contactpersoon: Nicole van Winden, beleidsadviseur gezondheid