Veel gestelde vragen over risicovol spelen

Vroeger was het vrij gewoon dat kinderen zich bezig hielden met activiteiten als in bomen klimmen, op geheime plekken spelen of het bouwen van hutten in de bosjes. Tegenwoordig zijn de mogelijkheden daarvoor voor kinderen veel beperkter, niet in de laatste plaats omdat we kinderen willen beschermen tegen risico’s. Maar uit steeds meer onderzoek blijkt dat spel met risico’s noodzakelijk is voor een gezonde ontwikkeling van kinderen. De term ‘risicovol spelen’ is door de Noorse pedagoog Sandseter bedacht om aan te geven welke aspecten van spelen we missen als we kinderen teveel beschermen en wat de effecten daarvan zijn voor de ontwikkeling van kinderen.

Het is goed onderscheid te maken tussen gevaar en risico. Risico heeft te maken met de kans dat iets niet goed kan gaan. Daarbij bepalen je eigen keuzes voor een groot deel of het wel of niet misgaat. Gevaar is een rechtstreekse dreiging waar je zelf weinig invloed op uit kan oefenen. De grens tussen gevaar en risico verandert naarmate kinderen ouder worden en zich verder ontwikkelen; voor een kind van 2 jaar is spelen bij open water een gevaar, terwijl dat voor een 12 jarige een risico kan zijn. Als ouder moet je je kind beschermen tegen gevaren, niet de risico’s wegnemen. Als een kind niet zelf de risico’s kan inschatten, omdat het daar de vaardigheden nog niet voor heeft of omdat de risico’s voor het kind niet zichtbaar zijn moet je als ouder dus ingrijpen.

Van nature wil je je kind beschermen. Beginnen met risicovol spelen wil niet zeggen dat je opeens je kind helemaal vrij moet laten, als ouder zoek je een goede balans tussen vrijheid geven en beschermen. Dat is ook een kwestie van uitproberen en opbouwen. Kijk naar wat je kind leuk vindt en wat het al kan. Neem eens wat meer afstand en bedenk voor jezelf ‘wat kan er gebeuren’? Vaak grijp je uit gewoonte in, daar wil je vanaf. Natuurlijk kan je ingrijpen als je bang bent dat je kind zich zal bezeren, maar leg dan uit waarom je dat doet zodat je kind er van kan leren.

Het komt voor dat anderen het openlijk afkeuren als ze zien dat je je kind iets risicovols laat doen. Dat komt doordat de heersende gedachte is dat je kinderen moet beschermen tegen risico’s. Toch blijkt uit onderzoek dat best veel ouders wel positief zijn over risicovol spelen en de voordelen ervan begrijpen. Het helpt als je met anderen mensen bespreekt dat je risicovol spelen van je kind wil stimuleren. Het zal je verbazen hoeveel mensen het met je eens zullen zijn. En geef samen met anderen die er net zo over denken als jij het goede voorbeeld, grote kans dat je ook anderen over de streep krijgt.