Onderzoeken risicovol spelen

In 2016 onderzocht TNS NIPO in opdracht van VeiligheidNL hoe ouders in Nederland denken over risicovol spelen. De belangrijkste resultaten samengevat:

De meeste ouders zijn positief over risicovol spelen

• 76% vindt dat kinderen hun grenzen beter leren inschatten als ze risicovol spelen
• 84% zegt dat hun kind het leuk vindt om risicovol te spelen

Veel ouders willen hun kind vaker risicovol laten spelen

• 79% wil hun kind vaker risicovol laten spelen om daarmee het leren omgaan met grenzen te stimuleren
• 94% vindt dat zij er zelf voor moeten zorgen dat hun kind risicovol kan spelen
• 54% zou willen dat anderen (zoals opvang, school) hun kind vaker risicovol laat spelen
• 80% ziet vooral een (natuur)speelplek als geschikte optie om hun kind vaker risicovol te laten spelen

Toch zien ouders ook belemmeringen voor risicovol spelen

• 71% is bang dat hun kind zich zal bezeren tijdens risicovol spelen
• 58% zegt dat mensen in hun omgeving het hen kwalijk zullen nemen als hun kind zich bezeerd tijdens risicovol spelen
• 58% zegt uitstapjes te moeten maken om hun kind vaker risicovol te laten spelen

Ouders hebben de meeste moeite met het spelen met gevaarlijke voorwerpen

Bron: TNS-NIPO (2016) Versterken risicocompetenties bij kinderen. Onderzoek uitgevoerd in opdracht van VeiligheidNL, Amsterdam.

Internationaal wetenschappelijk onderzoek toont aan dat risicovol spelen goed is voor de ontwikkeling van kinderen. De belangrijkste resultaten samengevat:

• Door het ervaren van risicovolle situaties tijdens risicovol spelen, ontwikkelen kinderen risicocompetenties: ze leren risico’s inschatten en ontwikkelen cognitieve vaardigheden om de juiste afwegingen te maken wanneer een risicovolle situatie zich opnieuw voordoet (1,2).
• Het nemen van risico’s is een onderdeel van de ‘ gereedschapskist’voor effectief leren. Risicovol spelen ontwikkelt een positieve houding van ‘ik kan het’ en daarmee gaat een kind uitdagingen meer zien als iets om van te genieten dan om te vermijden. Dit vergroot onafhankelijkheid en zelfvertrouwen, wat belangrijk kan zijn voor hun doorzettingsvermogen als ze geconfronteerd worden met uitdagingen(3,5)
• Risicovol spelen heeft een positieve invloed op de fysieke en mentale gezondheid van kinderen en op het ontwikkelen van sociale vaardigheden (4). Kinderen staan sterker in hun schoenen en kunnen beter conflicten oplossen en emoties herkennen van speelmaatjes (5).
• Bewegingen die veel voorkomen bijrisicovol spelen, zoals slingeren, klimmen, rollen, hangen en glijden, zijn niet alleen leuk voor kinderen, maar ook van essentieel belang voor hun motorische vaardigheden, balans, coördinatie, en lichaamsbewustzijn. Kinderen die dat niet doen zijn vaker onhandig, voelen zich ongemakkelijk in hun eigen lichaam, hebben een slechte balans en bewegingsangst (6).

Bronnen:
1. Sandseter, E., & Kennair, L. (2011). Children's risky play from an evolutionary perspective: the anti-phobic effects of thrilling experiences. Evolutionary Psychology, 9(2), 257-284.
2. Lavrysen, A., Bertrands, E., Leyssen, L., Smets, L., Vanderspikken, A., & de Graef, P. (2015). Risky-play at school. Facilitating risk perception and competence in young children. European Early Childhood Education Research Journal, 0(0), 1-17.
3. Claxton 1999, geciteerd in Tovey, H. (2011). Laat ze buiten spelen. Pleidooi voor gezonde risico’s. Antwerpen-Apeldoorn: Garant.
4. Brussoni, M., Gibbons, R., Gray, C., Ishikawa, T., Sandseter, E., Bienenstock, A., et al. (2015). What is the relationship between risky outdoor play and health in children? A systematic review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 12(6), 6423-6454.
5. Veiga, G., Neto, C., & Rieffe, C. (2016). Preschooler's free play - connections with emotional and social functioning. The International Journal of Emotional Education, 8(1), 48-62.
6. Greenland, P. (2010). Physical development. In T. Bruce (ed.), Early Childhood. A guide for Students (188-192). London: Sage.

Risicovol spelen is essentieel voor de ontwikkeling van kinderen. Het is belangrijk dat kinderen meer ruimte krijgen om actief te spelen en te leren omgaan met risico's.

Risicovol spelen staat volop in de belangstelling. Media, ouders, professionals en beleidsmakers hebben vaak een uitgesproken mening over risicovol spelen, ze zijn voorstander of juist kritisch. In navolging van landen als Noorwegen en Canada worden ook in Nederland steeds meer initiatieven ontplooid  om risicovol spelen te  promoten  en te faciliteren. Dit is een goede ontwikkeling die meer navolging verdient.

Lees meer in ons position paper, download het hieronder.