VeiligheidNL heeft een haalbaarheidsstudie uitgevoerd rondom het opzetten van een structurele gehoorscreening bij de jeugd (10-11 jarigen en/of 14-15 jarigen) in Nederland. De aanleiding hiervoor is de toenemende internationale aandacht naar gehoorverlies door blootstelling aan harde geluiden in de recreatieve sfeer onder jongeren en de mogelijke gevolgen hiervan. Op deze leeftijden worden kinderen met name blootgesteld aan hard geluid door het gebruik van een koptelefoon of oortjes, bijvoorbeeld tijdens gamen, filmpjes kijken en muziek luisteren. Uit onderzoek blijkt dat bij één op de zeven kinderen tussen de 9 en 11 jaar al tekenen van beginnend (permanent) gehoorverlies door hard geluid worden waargenomen.

Het onderzoek is uitgevoerd door middel van literatuuronderzoek in combinatie met gesprekken met experts en uitgewerkt aan de hand van deelvragen (fase 1 – 4). In fase 5 zijn aan de hand van de antwoorden op eerdere deelvragen mogelijkheden geschetst voor het uitvoeren van een structurele gehoorscreening bij 10-11 jarigen en/of 14-15 jarigen. In het rapport lees je de uitkomsten van de verschillende fasen.

Op zowel 10-11 jarige en 14-15 jarige leeftijd zou een extra structurele gehoorscreening met behulp van een SPIN test uitgevoerd kunnen worden. Deze testen zijn makkelijk in gebruik en kunnen zelfstandig worden uitgevoerd of eventueel onder begeleiding van een JGZ-professional. Via de screening kunnen kinderen met verworven gehoorverlies vroegtijdig opgespoord worden. Daarnaast kunnen kinderen en jongeren tijdens de screening bewust gemaakt worden van de risico’s van lawaai nog voordat echte gehoorschade door lawaai optreedt.  

In beide leeftijdsgroepen is gekeken naar een geschikt afnamemoment. Bij 10-11 jarigen is er de mogelijkheid om deze screening toe te voegen aan het JGZ contactmoment in groep 7. Uit de interviews blijkt dat er ruimte lijkt te zijn in dit contactmoment. Op 14-15 jarige leeftijd zou de extra structurele gehoorscreening toegevoegd kunnen worden aan de leefstijlles van de JGZ.  

VeiligheidNL geeft bij een eventuele invoering en uitvoering van gehoorscreening drie aanvullende aanbevelingen.  

1. Vergelijkbaar met Vlaanderen kan gefaseerd een structurele gehoorscreening in worden gevoerd bij zowel 10-11 jarigen als bij 14-15 jarigen. Start daarbij in een aantal regio’s met het screenen met een Spraak-In-Ruis test. Hierbij kan worden gedacht aan een praktijktoets. Neem daarbij geleerde lessen uit een eerder uitgevoerde pilot naar de inzetbaarheid van een risicovragenlijst en online hoortest in het voortgezet onderwijs mee. Het is dan wel belangrijk dat deze praktijktoets wordt uitgevoerd volgens methoden zoals deze ook bij een uitvoer zou zijn. Hierdoor kan er bepaald worden wat het zou betekenen wanneer de gehoorscreening verder zou worden opgeschaald. Ook kan worden bepaald bij welke leeftijd het uitvoeren van een screening doelmatiger is of dat beide momenten nodig zijn.  

2. Zet een goed monitoringssysteem op voor de gehoorscreening. Gelijktijdig monitoren van de uitkomsten en het evalueren van de verwijscriteria en -beleid zorgen voor een efficiënte implementatie. Deze aanpak geeft zicht op welke leeftijd een extra screening meeste meerwaarde op kan leveren. Dat geeft een opmaat voor landelijke uitrol. 

3. Laat een gehoorscreening gepaard gaan met opvolging (daar waar beginnende gehoorschade in beeld komt) en voorlichting (ter voorkoming van gehoorschade). Een gehoorscreening is een goed moment om kinderen en jongeren bewust te maken van risicovol luistergedrag en het voorkomen van gehoorschade. Hiervoor is het (wellicht) nodig dat er onderzoek wordt gedaan op welke manier voorlichting onderdeel kan zijn van de gehoorscreening. Meer onderzoek naar effectieve voorlichtingen op preventie van gehoorschade is dan wenselijk.  

Voor het invoeren van een structurele gehoorscreening bij kinderen van 10-11 jaar en 14-15 jaar is het belangrijk om: 

1. Draagvlak te creëren 
2. Criteria voor afkapwaardes en doorverwijzing van de gehoortest op te stellen  
3. De opvolging van een gehoortest en risicovragenlijst goed in te richten 
4. De screening toe te voegen aan de richtlijn Gehoor 
5. Een monitoring op te zetten 

Download het onderzoek voor de uitgebreide analyse en aanbevelingen.