Wanneer weet je of speelgoed veilig is?

In Nederland moet speelgoed voldoen aan strenge veiligheidseisen

Voor producten bij een webshop buiten de EU, gelden vaak andere eisen en is er geen garantie op de veiligheid van een product. Wat het extra moeilijk maakt, is dat het vaak niet zichtbaar is of een webshop gevestigd is binnen of buiten de EU. Maar ook binnen de EU is het helaas niet altijd zo, dat speelgoed dat te koop is, per definitie veilig is. Het verplichte CE-merk geeft helaas geen garantie. Deze markering kan de fabrikant namelijk zelf aanbrengen en wordt lang niet altijd gecontroleerd. Er is ontzettend veel speelgoed op de markt en het aanbod wisselt zo vaak en zo snel, dat maakt de controle extra moeilijk. We adviseren ouders dan ook om speelgoed voor aanschaf altijd nauwkeurig te controleren

Hard plastic kan zacht worden door weekmakers, zogenaamde ftalaten. Bij babyspeelgoed met ftalaten, denk aan rammelaars en bijtringen, kunnen tijdens het sabbelen schadelijke stoffen vrijkomen. Deze stoffen kunnen astma en allergieën veroorzaken, of nier- en leverproblemen. Ze zijn mogelijk kankerverwekkend en kunnen invloed hebben op de hormonen en daarmee een negatief effect op vruchtbaarheid. 

Gevaarlijke ftalaten mogen tegenwoordig niet meer gebruikt worden in speelgoed. Vooral speelgoed waarop gesabbeld wordt, wordt goed beschermd. Maar in ouder speelgoed kunnen deze schadelijke stoffen

Kleine onderdelen kunnen bij jonge kinderen zorgen voor verstikkingsgevaar. De wet stelt eisen voor kleine onderdelen. Zo mag speelgoed bestemd voor kinderen jonger dan 36 maanden (3 jaar) geen kleine onderdelen bevatten. Het moet ook niet mogelijk zijn voor kinderen om er kleine onderdelen vanaf te trekken, of te breken als het speelgoed valt. Deze eis houdt in dat losse onderdelen in elke richting groter moeten zijn dan 3,17 cm of dat langwerpige onderdelen langer zijn dan 5,71 cm.

Kleine ballen en zuignapjes moeten daarnaast aan extra eisen voldoen. Want als ze los in de mond van een kind terecht komen, kunnen ze het bovenste gedeelte van de luchtpijp en het achterste gedeelte van de mond blokkeren. Hierdoor kunnen kinderen stikken. 

Alleen ventilatiegaten zijn niet voldoende om verstikking te voorkomen. Daarom moeten balletjes en zuignapjes zo groot zijn dat ze de luchtpijp niet kunnen blokkeren. Dit is groter dan 4,45 cm. Deze regel geldt ook voor zuignapjes die niet aan speelgoed vastzitten, bijvoorbeeld de zonneschermen in auto's.

Een knoopcelbatterij is een klein plat batterijtje in een metalen busje met dekseltje. Er bestaan verschillende soorten knoopcellen in allerlei afmetingen. Deze batterijtjes worden steeds vaker gebruikt in elektronisch speelgoed. Als een kind per ongeluk een knoopcel inslikt, kan deze in de slokdarm blijven steken. Door aanraking met de vochtige slijmvliezen kan een elektrisch stroompje ontstaan en dit kan ernstige, soms zelfs fatale, schade aanrichten.

Daarom is het zeer belangrijk om ouders te adviseren om:

• knoopcelbatterijen nooit te laten slingeren. 
• batterijen altijd buiten het bereik van (kleine) kinderen, in de originele verpakking, te bewaren. 
• regelmatige te controleren of een kind de batterijtjes niet zelf uit het speelgoed kan halen. Voor speelgoed geldt in principe de eis dat een batterij alleen met behulp van een schroevendraaier of muntstuk verwijderd kan worden. 
• gebruikte batterijen direct weg te gooien als chemisch afval.
  

Speelgoed met magneten vormt de laatste jaren een nieuw risico, omdat de magneten steeds kleiner en krachtiger worden. Bovendien laten ze makkelijker los. Als kinderen deze magneten inslikken, kunnen deze in het lichaam van het kind elkaar aantrekken en daardoor ernstig of zelfs dodelijk letsel veroorzaken, in de vorm van darmperforatie. Dit gebeurt dus alleen als een kind meer dan één magneet, of één magneet in combinatie met iets van metaal, inslikt. Dus ook voor magnetisch speelgoed geldt: adviseer ouders dit regelmatig te controleren en hou het uit de buurt van hele jonge kinderen.

Er bestaat veel onduidelijkheid over de waarschuwing of het symbool 'Niet bedoeld voor kinderen onder de 36 maanden’. Wat betekent dit nu precies, en wat betekent het niet?

Wat betekent het wel:

De waarschuwing is bedoeld voor speelgoed dat bestemd is voor kinderen ouder dan 3 jaar, maar een gevaar kan opleveren voor kinderen onder de 3 jaar. Het gaat dan om speelgoed met kleine onderdelen, magneten, lange koorden, scherpe onderdelen, gaten of openingen. Denk bijvoorbeeld aan een bordspel met pionnen. Oudere kinderen zullen de pionnen niet meer zo snel in hun mond stoppen. Jongere kinderen hebben die neiging nog wel, met de kans op verstikkingsgevaar. Maar er kunnen ook gevaren zijn die niet zo makkelijk te zien zijn, bijvoorbeeld chemische gevaren.

Wat betekent het niet:

De waarschuwing is dus niet bedoeld voor speelgoed dat bestemd is voor kinderen jonger dan 3 jaar. Dit speelgoed moet namelijk altijd veilig zijn voor alle leeftijden. Dit klinkt misschien logisch, maar helaas komt het regelmatig voor dat een babyrammelaar voorzien wordt van de waarschuwing “Niet geschikt voor kinderen onder de 3 jaar”. Onzin natuurlijk!

De waarschuwing heeft de laatste jaren wat van zijn waarde verloren: veel fabrikanten gebruiken de waarschuwing vaak ten onrechte. Ze proberen daarmee strengere eisen te ontlopen. Het gevolg is dat ouders minder aandacht geven aan de waarschuwing. Het advies is om toch altijd extra alert te zijn als deze waarschuwing op het speelgoed staat, ook als het overduidelijk bestemd is voor een kind jonger dan 3 jaar