Jonge fietsers vaker afgeleid in verkeer

De risicogedragingen op een rij

Jonge fietsers hebben vaker een ongeluk doordat ze afgeleid worden. Bijvoorbeeld omdat ze met iemand aan het praten waren tijdens het ongeval, of omdat ze muziek luisterden.

Redacteur

Redactie VeiligheidNL

Welke risicogedragingen vertonen jonge fietsers in het verkeer? We onderzochten dit in 2016. Jonge fietsers die na een fietsongeval een behandeling op een Spoedeisende Hulp (SEH) nodig hadden, kregen twee maanden na de behandeling een uitgebreide vragenlijst toegestuurd. Hierin vroegen we onder andere wat het fietsongeval had veroorzaakt.

Voornaamste reden: afgeleid

2 op de 10 jonge fietsers gaven aan dat ze tijdens het fietsongeval afgeleid waren. Dit kwam vooral doordat zij met iemand aan het praten waren. Bij deze leeftijdscategorie lag het percentage op 27%, terwijl dit bij andere leeftijdsgroepen op 11% ligt. Ook gaven de jonge fietsers relatief vaker aan dat zij tijdens het ongeval een koptelefoon droegen en naar muziek luisterden (7% versus

Valkenberg, H., Nijman, S., Schepers, P., Panneman, M., Klein Wolt, K. (2017). Fietsongevallen in Nederland. SEH-behandelingen 2

in andere leeftijdsgroepen).

Waarom leidt kletsen of luisteren naar muziek af?

Praten met anderen of luisteren naar muziek leidt ertoe dat informatie over veranderende verkeerssituaties trager binnenkomt en verwerkt wordt. Daarnaast kan het luisteren naar muziek ervoor zorgen dat belangrijke verkeersgeluiden worden overstemd. Dit vergroot de kans op een ongeval.
Fietsers die naar muziek luisteren, missen vaker belangrijke auditieve informatie uit het verkeer, zoals een fietsbel of claxon. Dit is vooral het geval bij zogeheten ‘in ear-oortjes’ en als ze luisteren naar harde of uptempo-muziek. Uit observatieonderzoek blijkt dat fietsers die muziek luisteren vaker verkeersregels overtreden en ander verkeersonveilig gedrag vertonen. Bijvoorbeeld door rood licht rijden, tegen de richting in fietsen en over het zebrapad

SWOV (2018).Afleiding in het verkeer. SWOV-Factsheet, juli 2018. SWOV, Den Haag

Ontwikkeling van het brein speelt een rol

Tijdens de adolescentie ontwikkelt het beloningscentrum van het brein zich razendsnel. Maar het deel van het brein dat nodig is voor het reguleren van gedrag, ontwikkelt zich langzamer. Door deze disbalans zijn jongeren eerder geneigd om risico’s te nemen. Zeker als hun gedrag kan rekenen op goedkeuring van leeftijdsgenoten. Ook op de fiets in het

Twisk, D.A.M. (2014). Oorzaken van riskant verkeersgedrag bij adolescenten. Tijdschrift voor Jeugdgezondheidszorg,Vol. 46, no 5/

.
Onderzoek laat zien dat adolescenten die gevoelig zijn voor groepsdruk, meer risico’s nemen in het verkeer. Risicogedrag in het

Gardner, M., & Steinberg, L. (2005). Peer influence on risk taking, risk preference, and risky decision making in adolescence an

is ook hoger onder jonge fietsers met vrienden en familieleden die ook veel risico nemen in het verkeer. Of wanneer ze als passagier veel zijn blootgesteld aan risicovol verkeersgedrag.