Bescherming en uitrusting

De keuze aan tennisrackets is enorm groot. Per persoon verschilt wat een geschikt racket is. Een racket moet bijvoorbeeld passen bij je lichaamsbouw en speelstijl. Waar moet je nog meer op letten als je een racket koopt?

Het soort racket: powerracket of controleracket?
Een powerracket is relatief licht, breed en stijf, en heeft een groot blad. Ben je nog geen gevorderde tennisser en raak je ballen nog regelmatig verkeerd? Ga dan voor een powerracket. Een controleracket is relatief zwaar, smal en flexibel, en heeft een klein blad. Dit racket voelt minder comfortabel aan dan een powerracket en laat precies zien wat je als tennisser kan. Je kunt beter manoeuvreren met je racket en hebt meer controle over de bal. Maar je racket is wel minder ‘vergevingsgezind’ door de kleine ‘sweet spot’ (deel van het racketblad waarmee je de meeste snelheid aan de bal meegeeft). Je moet de bal dus behoorlijk precies kunnen raken.

De trillingsdemping
Wil je blessures zoals tennisellebogen voorkomen? Koop dan een racket met een goede trillingsdemping. Ofwel: een racket dat trillingen niet doorgeeft aan je arm. Bij een racket van aluminium is dit niet het geval. Zo heeft elk materiaal bepaalde eigenschappen:

• grafiet is licht en heeft een goede trillingsdemping;
• kevlar is taai (sterk) en licht tegelijk en heeft een goede trillingsdemping;
• boron is stug, sterk en licht en heeft een redelijke trillingsdemping ;
• glasvezel is flexibel en heeft  redelijke trillingsdemping;
• aluminium is stijf en licht en heeft een slechte trillingsdemping.

Dit overzicht is niet compleet. Wil je meer weten over materialen en hun eigenschappen? Vraag dan om meer informatie bij een tennisspeciaalzaak.

Veel tennissers laten een rubberen stukje onder in het blad zetten, tussen de snaren. Zo’n trillingsdemper vermindert de trillingen van de snaren tijdens het contact met de bal.Zo verklein je de kans op blessures. Er zijn trillingsdempers voor de twee middelste snaren, en bij grotere bladen voor nog meer snaren.

De bladgrootte
Er zijn rackets met grote en met kleine bladen. Een racket met een groot blad ligt stabieler in de hand, geeft meer kracht en is ‘vergevingsgezinder’ door de grote ‘sweet spot’. Hoe groter deze ‘sweet spot’ is, hoe groter de kans dat je de bal goed raakt. Met een racket met een klein blad kun je beter manoeuvreren en heb je meer controle.

Het is verleidelijk om een racket te kopen met een heel groot blad. Dan sla je harder en loop je het minste risico op verkeerd geslagen ballen. Ook krijgt je arm de minste trillingen te verwerken. Maar zo simpel is het niet:

• Het idee dat een groot blad automatisch tot betere resultaten leidt, is achterhaald. Je kunt een gebrek aan balgevoel, coördinatie en techniek niet compenseren met een groter raakvlak.
• Moet je de techniek nog onder de knie krijgen en ben je ambitieus? Kies dan niet automatisch voor het grootste blad. Dat kan je ook lui maken in het spel. Kies liever voor een middelgroot blad.

Stijfheid en flexibiliteit
Er zijn flexibele en stijve rackets. Ook hier geldt dat beide soorten voor- en nadelen hebben. Flexibele rackets zijn meestal kleiner en hebben een dunner frame. Ze buigen meer mee als de bal het racket raakt. Ook zijn ze, door de grotere veerkracht, vriendelijker’ voor je arm dan stijve rackets. Stijve rackets zijn groter en hebben een dikker frame. Ze buigen minder mee als de bal het racket raakt en geven je daardoor als tennisser meer kracht en controle: je kunt de bal nog preciezer plaatsen.

Welk racket kiezen?

• Een flexibel racket is vooral goed als je net met tennissen begint;
• Ook als je snel last hebt van armblessures is een flexibel racket een aanrader;
• Ben je een gevorderde tennisser en heb je niet snel last van je arm? Kies dan voor een compromis: een racket met een stijf blad en een flexibele schacht. Doordat het blad stijf is, kun je veel kracht uitoefenen met het racket. Maar door de flexibele schacht geeft het racket wel mee bij niet goed op het blad geraakte ballen.

De lengte
Tennisrackets voor volwassenen hebben een standaardlengte van 68,6 centimeter. Er bestaan ook langere rackets, de zogeheten ‘longbody rackets’, die maximaal 2,5 centimeter langer zijn. Volgens de producenten geven ze daardoor meer kracht , controle en comfort.

Eigenschappen ‘longbody rackets’:

• Je bereik is groter en je kunt harder slaan.
• Je kunt minder goed manoeuvreren, vooral aan het net.
• Je staat snel te dicht op de bal en kan daardoor geen volledige swing maken.
• In het begin raak je vaker ballen ‘off-center’ omdat je nog moet wennen aan de nieuwe lengte.
• Je kan eerder klachten (zoals pijn in je schouder of elleboog) krijgen aan je slagarm door de grotere hefboomwerking: de kracht die op je spieren komt te staan is groter.

Heb je wel eens een armblessure gehad, zoals een tennisarm? Kies dan geen ‘longbody racket’, maar een racket met een standaardlengte. Voor kinderen zijn er rackets in verschillende lengtematen

Het gewicht
Rackets variëren in gewicht tussen de 240 en 360 gram. Met een licht racket:

• Kun je sneller manoeuvreren.
• Ben je soms geneigd meer ‘vanuit je pols’ te slaan - en dat verhoogt het risico op blessures.

Met een zwaar racket:

• Kun je schokken op je hand, pols en arm beperken.
• Maak je makkelijker lange, vloeiende slagen.
• Kun je harder slaan – mits je de techniek beheerst.
• Hoe zwaarder het racket, hoe kleiner de kans op blessures.

De balans
De balans van een racket bepaalt hoe zwaar het aanvoelt. Een racket met een zwaar blad voelt dus zwaarder aan dan een racket met een relatief zware grip (‘handle-weight’). Er zijn ook rackets die het gewicht gelijk verdelen over het blad en de grip – die heten ‘even-balanced’. Je speelstijl bepaalt welk racket het beste bij je past.

Welk racket kiezen?

• Een ‘handle-weight’ racket geeft meer controle en gevoel. Ben je een serve- en volleyspeler en wil je makkelijk manoeuvreren? Kies dan zo’n racket.
• Gevoelig voor armblessures? Neem een ‘handle-weight’. Die belast je arm minder dan een racket met een zwaar blad (de ‘top-weight’).
• Een zwaar blad geeft meer vaart en power aan de bal. Geschikt voor wie veel harde ballen speelt en vooral actief is vanaf de achterlijn van het veld.
• ‘Handle-weights’ zijn alleen nog maar in gebruik bij wedstrijdspelers.
• Je kunt de balans van een racket ook een beetje beïnvloeden met loodtape. De loodstrips zijn klevend en kunnen aangebracht worden waar je verzwaring wilt hebben.  Laat het aanbrengen van de tape wel aan een deskundige over van een sportspeciaalzaak of je trainer.

De grip
Wie een nieuw racket koopt, moet bij de grip (handvat) letten op de dikte daarvan en het materiaal. Wat moet je weten over de grip?

• Je grip moet goed passen. Een te kleine of te grote grip vergroot het risico op blessures, omdat je dan in je racket gaat knijpen. Zo overbelast je de onderarmspieren.
• Of de grip de juiste dikte heeft, is een kwestie van gevoel. De grip moet comfortabel in je hand liggen. Je kunt dit ook zo testen:
  1. houd het racket normaal vast;
  2. spreid licht je vingers;
  3. kijk of de wijsvinger van je andere hand precies tussen je duimmuis en vingertoppen past. Zo ja, dan is de grip goed.
• Let op dat je grip niet te glad wordt door slijtage. Vervang een ‘overgrip’ op tijd.

Naast de dikte is ook het materiaal van een grip van belang. Grips zijn altijd van leer of van synthetisch materiaal. Wat is het verschil?

• Een leren grip wordt sneller nat van het zweet en gaat dan glijden. Als je grip glad is, gaat je racket sneller ronddraaien. Om dat te voorkomen, ga je harder in de grip knijpen en wordt het risico op overbelasting en blessures groter.
• Synthetisch materiaal neemt vocht beter op en wordt daardoor niet snel glad. Handig als je last hebt van zweethanden.
• Grips zijn niet allemaal even hard. Wil je blessures voorkomen? Kies dan voor een zachte grip. Deze vangt trillingen beter op dan een harde grip.
• Je kunt ook een synthetische ‘overgrip’ (losse grip) gebruiken over een (leren) grip heen. Zo’n tweede grip neemt vocht beter op en versterkt het dempende vermogen. Ook kun je de overgrip eenvoudig vervangen als hij versleten is.

De snaren
Vroeger waren bijna alle snaren gemaakt van schapen- of koeiendarmen. Nu zijn er bijna alleen nog snaren van synthetische materialen – dat is goedkoper. Wat zijn andere verschillen?

• Darmsnaren geven iets meer snelheid aan de bal dan synthetische snaren. Ook geven deze meer controle en zijn ze elastischer, vangen ze trillingen beter op en spelen ze dus ‘lekkerder’.
• Darmsnaren zijn duurder dan synthetische snaren, gaan minder lang mee en zijn gevoeliger voor vocht.
• Fabrikanten van synthetische snaren geven hun snaren de goede eigenschappen van darmsnaren mee met behoud van de voordelen van synthetisch materiaal.
• Synthetische snaren met een ‘multifilamentconstructie’ (constructie van meerdere synthetische draden) zoals oliegevulde snaren en grafietsnaren spelen het prettigst.

Wat is de juiste snaar: dik of dun?

• Een dikke snaar is sterker en breekt minder snel.
• Een dunne snaar is elastischer en vangt trillingen beter op. Dat komt het speelcomfort ten goede.
• Heb je armproblemen? Kies dan voor dunne snaren.
• Wil je de voordelen van beide snaarsoorten? Kies dan voor een hybride bespanning, een combinatie van beide. Die heeft een comfortsnaar (armvriendelijk, maar niet erg sterk) en een slijtvaste snaar (sterk, maar minder comfortabel).
• Snaren hebben een beperkte levensduur. Neemt de snaarspanning af en verdwijnt de elasticiteit? Dan vangen snaren de trillingen minder goed op. Vervang ze dan.

De bespanning
De hardheid van de bespanning is belangrijk. Wat past bij jou?

• Een zachte bespanning is veerkrachtig. Het ‘trampoline-effect’ is groter en de bal veert harder terug dan bij een harde bespanning.
• Ook de ‘sweet spot’ van een zacht bespannen racket is groter, ofwel het deel van het racketblad waarmee je de meeste snelheid aan de bal geeft. Dit deel brengt ook de minste trillingen over aan je arm.
• Door de grotere ‘sweet spot’ is de schokbelasting van de bal kleiner en is de kans op blessures ook kleiner.
• Met een harde bespanning heb je meer controle en kun je de bal preciezer plaatsen.

Welke bespanning kiezen?

• Ben je gevoelig voor armblessures? Kies dan voor een relatief zachte bespanning.
• Vind je een zachte bespanning niet comfortabel? Kies dan voor een hybride bespanning. Dan zijn lengte- en breedtesnaren op verschillende sterktes bespannen. Doordat de lengtesnaren strakker gespannen zijn, heb je meer controle. De zacht gespannen breedtesnaren zorgen voor kracht.

Rackets voor jeugdige tennissers
Wil je het racket kopen in de juiste lengte?

• Laat het kind of de jongere dan rechtop staan. Hij moet het racket dan normaal vasthouden bij de grip. Zijn arm moet ontspannen naar beneden hangen. Raakt het racketeinde de knokkel van de enkel? Dan heeft het racket de juiste lengte.
• Vraag de tennistrainer van de speler om advies. Hij weet vaak welk racket geschikt is.
• Laat de speler eerst met een testracket spelen. Test tijdens een training welk racket goed slaat en past, en koop hem pas daarna.

Er bestaan 2 soorten tennisballen: drukloze (‘pressureless’) en gasgevulde (‘pressurised’) ballen. Wie gevoelig is voor armblessures, kan beter met gasgevulde ballen spelen – die zijn lichter en elastischer en belasten daardoor je arm minder. In competities wordt bijna altijd getennist met gasgevulde ballen. Dat speelt fijner: door de grotere elasticiteit geef je makkelijker snelheid aan de bal. En een gasgevulde bal is lichter.

Bij tennissen worden er grote krachten op je lichaam uitgeoefend. Stel, je springt een halve meter omhoog voor een smash. Dan vangen je voeten bij de landing vier keer je lichaamsgewicht op. Bovendien moeten ze binnen één minuut de meest uiteenlopende bewegingen aankunnen: in dit geval springen, draaien, glijden, sprinten en plotseling stoppen bijvoorbeeld. Daarom zijn goede tennisschoenen zo belangrijk: die helpen je blessures te voorkomen. Maar waar moet je nou op letten bij aankoop van een paar?

Op wat voor soort tennisbaan speel je?
De baansoort bepaalt het risico op blessures. Op de ene baan loop je bijvoorbeeld meer risico’s in dat opzicht dan op de andere doordat hij schokken minder goed opvangt of minder makkelijk ‘glijdt’. Wil je het risico op blessures minimaliseren? Kies dan voor een baan van gravel. Het aantal medische behandelingen verschilt duidelijk per baansoort. Op grasbanen ligt het aantal blessures twee keer zo hoog als op een gravelbaan,  vanwege de hoge wrijving op gras. Je kunt hier veel minder makkelijk op glijden dan op gravel.

Belangrijk is hoeveel profiel je zool heeft. Hoe meer profiel, hoe stroever je schoen is. Een zool met een visgraatmotief of noppen geeft dus meer grip dan een gladde zool. Kies de zool die past bij de baan waar je op speelt:

• Speel je op een stroeve baan, zoals een tapijtbaan binnen? Kies dan een zool zonder profiel.
• Speel je op een baan waarop je beter glijdt, zoals gravel? Kies dan een zool met iets meer profiel dan een gladde zool. Bijvoorbeeld een zachte zool met een visgraatprofiel. Dat geeft meer grip op de baan en voorkomt dat er gravel onder je schoen blijft plakken.
• Speel je op een hardcourt-baan? Kies dan voor een zool met een noppenprofiel gecombineerd met een van visgraat. Regent het vaak? Dan heb je schoenen nodig met een zool die goed water opneemt, zodat je niet uitglijdt.
• Speel je op (kunst)gras? Kies dan een zool van hard rubber met een noppenprofiel, zodat je niet snel kan wegglijden.

Hoe flexibel is de schoen?
Tennisschoenen moeten flexibel zijn, maar niet té soepel. Dat kan namelijk pijn veroorzaken aan je wreef. Maar te stugge schoenen zorgen vaak voor problemen voor je tenen, enkels en knieën. Let naast de flexibiliteit van de schoen ook op het buigpunt van de zool. Dat doe je zo:

• Neem een schoen in je handen.
• Houd met één hand de schoen stevig vast bij de hiel.
• Duw krachtig met je andere hand de tenen omhoog.
• De schoen moet ter hoogte van de bal van de voet buigen op het natuurlijk buigpunt en niet rond de middenvoet.

Zijn de schoenen stabiel genoeg?
Zijn je schoenen stabiel genoeg? Dat voorkomt dat je voeten te veel naar binnen of naar buiten kantelen. Een goede hielkap helpt, net als het bovenwerk van de schoen, de hoogte en de veters.

Waar moet je op letten voor stabiliteit?

• Na het strikken moet de schoen je hiel goed omsluiten. Aan beide kanten van je voet mag er geen vinger tussen passen.
• De hielkap van je schoen moet hoog genoeg zijn en de hele hiel omvatten. Boven de hielkap moet een soepele achillespeesbeschermer (het zogenaamde snuitstuk) zitten.
• Tijdens het lopen mag je hiel niet op en neer schuiven in de hielkap.
• Een goede hielkap biedt voldoende weerstand. Als je hem makkelijk met je duim en wijsvinger kunt indrukken, is dat niet het geval. Is indrukken moeilijk? Dan is de hielkap goed. Een degelijke hielkap is gemaakt van kunststof.
• Door extra versteviging boven in de schoen kunnen je voeten niet te veel naar binnen of buiten kantelen. Bij de meeste tennisschoenen is het bovenwerk verstevigd. Ter hoogte van de wreef zitten dan niet-rekbare baleinen (zogeheten zadels).
• Let op dat je de veters voldoende kunt aantrekken rond je voorvoet. Ook is belangrijk dat je de veters strak kunt strikken. Dat ondersteunt je middenvoet.
• Hoe meer vetergaten er in een schoen zitten, hoe beter hij de wreef fixeert. Kies een schoen met minimaal 5 vetergaten per kant.
• Gebruik een dubbele veter (een met 2 losse veters) als je (chronische) voetklachten hebt of die wilt voorkomen. Dan kun je het ene deel van je schoenen strakker of losser maken, zonder dat dit van invloed is op het andere deel. Dat is ook handig als je een hoge of lage wreef hebt.
• Kies een hogere schoen als je extra stabiliteit zoekt.

Hoe is de schokdemping?
Vooral op harde banen, zoals hardcourt en tapijt, is schokdemping  belangrijk. Het schokdempend vermogen van een schoen zit ‘m voor een groot deel in de dikte en hardheid van de tussenzool. Die moet onder je hele voet grote schokken kunnen opvangen – niet alleen bij de voorvoet. Als tennisser land je namelijk ook regelmatig op je hielen en op de binnen- en buitenkant van je voet.

Als je overgewicht hebt, is het extra belangrijk om een schoen met een goede schokdemping te hebben. Hetzelfde geldt als je geneigd bent om zwaar op je voeten te landen.

Kloppen de pasvorm en maat?
De ideale tennisschoen bestaat niet. De kunst is om die schoen te kiezen die het beste bij jou past. Erg belangrijk is of de pasvorm en maat kloppen. Let dus goed op de lengte en breedte van schoenen:

• In de lengte van de schoenen moet genoeg ruimte over zijn voor de tenen. Voor een goede voetafwikkeling is ongeveer 0,5 tot 1 cm ruimte nodig tussen de toppen van je tenen en de schoenrand. Controleer dit staand en let erop dat je hielen goed achterin de schoen zitten.
• In de schoen moet ook genoeg ruimte zijn boven de tenen. De bovenkant van de schoen mag niet over de bovenkant van je voet en tenen schuren. Dan ontstaan namelijk blaren of eelt. Groeien je voeten nog? Let dan op dat je genoeg ruimte hebt boven de tenen.
• Kies voor schoenen die overal goed aansluiten. Je moet een onverwachte pas recht naar voren kunnen zetten, zonder dat je tenen pijnlijk tegen de schoenrand aankomen. Als dat wél zo is, zijn de schoenen te klein of te breed.

Aankooptips

1. Kies een tennisschoen die bij jou past, want dat voorkomt blessures. Elke voet is anders.
2. Laat je adviseren door een deskundige verkoper. Loop op een rustig moment een sportspeciaalzaak in. Dan heeft de verkoper alle tijd voor je en kan hij je goed adviseren.
3. Pas je schoenen altijd staand en pas altijd beide schoenen. Alleen dan voel je of schoenen echt passen. De grootte van je voeten kan namelijk verschillen. Loop met stevige wandelpas door de winkel en maak een paar strek- en stopbewegingen.
4. Pas schoenen met de sokken die je draagt tijdens het tennissen. Alleen dan voel je of de schoen goed past.
5. Ga passen aan het eind van de dag. Dan zijn je voeten iets dikker doordat ze vocht vasthouden – hetzelfde gebeurt tijdens het tennissen.
6. Koop alleen schoenen die direct passen en comfortabel zitten. Het is een fabel dat je een schoen moet inlopen voor hij lekker zit. Maar neem wel de tijd om aan schoenen te wennen tijdens een training. Ga niet gelijk een hele wedstrijd spelen op nieuwe schoenen.
7. Kies schoenen met de juiste lengte en breedte. In de lengte moet er genoeg ruimte over zijn voor je tenen. Je hebt ongeveer 0,5 tot 1 cm ruimte nodig tussen de toppen van de tenen en de schoenrand. Slipt de schoen van achteren? Dan is hij te groot of te breed bij de hiel. Je schoenen mogen nergens knellen, ook niet aan de bovenkant.
8. Probeer verschillende merken schoenen. Er zitten grote verschillen tussen merken.
9. Neem je oude schoenen mee, inclusief de binnenzooltjes. Die geven veel informatie over je voetafwikkeling en welke schoen het beste bij je past.
10. Ben je gewend met een enkelbrace te tennissen? Trek die dan aan als je nieuwe schoenen past.
11. Kies een schoen met een hielkap die je hiel voldoende fixeert. Dat biedt stabiliteit en helpt blessures voorkomen zoals enkelverzwikkingen, achillespeesontstekingen en knieklachten. Is de hielkap te laag? Dan slipt je voet snel uit de schoen. Is de hielkap te hoog? Dan loop je door de lokale druk een verhoogde kans op een achillespeesblessure.
12. Kies een schoen met een goed buigpunt. Het buigpunt van de zool moet onder de bal van je voorvoet liggen, op ongeveer tweederde van de lengte van de schoen.
13. Kies een schoen met een stevig bovenwerk. Het bovenwerk moet stevig genoeg zijn om zijwaartse bewegingen van je voet in de schoen te beperken. Eventueel kun je met hulpstukjes de ondersteuning van het gewelf aan de binnenkant van de voet aanpassen.
14. Kies een schoen die past bij de ondergrond waarop je tennist. De ene baansoort biedt meer steun dan de andere. Ook materiaal en profiel van de zool zijn van invloed. Koop de schoen die het beste past bij de baan waar je het vaakst op tennist. Let vooral op het profiel.
15. Laat je niet leiden door uiterlijk en prijs. Bovenstaande kooptips zijn belangrijker dan het uiterlijk en de prijs.
16. Heb of krijg je snel voet-, enkel-, been- of rugklachten? Vraag dan een sportfysiotherapeut, sportarts of podoloog om advies.

Te veel om te onthouden? Print  deze 16 aankooptips uit en neem ze mee naar de sportspeciaalzaak!

Gebruikstips

• Vervang je tennisschoenen voordat je oude schoenen versleten zijn. Als de buitenzool van je schoen versleten is, neemt de schokabsorptie van de tussenzool af. Koop nieuwe schoenen voor het zover is.
• Leen nooit de sportschoenen van iemand anders. De stand van iemands voeten en zijn manier van lopen (en daardoor de slijtage van de schoen) kan heel anders zijn dan die van jou.
• Laat je schoenen nooit in je tas zitten. Haal je schoenen eruit en laat ze binnenshuis drogen, ofwel ‘uitwasemen’. Zet ze open neer en stop er niets in. Dit voorkomt schimmelvorming. Droog schoenen nooit bij de verwarming. Dan slijten ze sneller en worden ze stug. Haal de binnenzool uit de schoen als je ze laat drogen.
• Vervang binnenzooltjes regelmatig. Veel sportschoenen beschikken standaard over een binnenzooltje van matige kwaliteit. Dit kun je eenvoudig vervangen door een van betere kwaliteit. Die kun je los kopen in goede sportspeciaalzaken. Houd er rekening mee dat binnenzooltjes hun schokdempende werking verliezen.

Circa een kwart van de blessuregevallen in de tennissport is een verstuikte enkel. Vaak ontstaat deze blessure bij plotseling stoppen of keren of als je na een sprong op het afzetbeen landt. Ook komt het voor dat tennissers op een bal stappen of dat hun voet ‘blijft hangen’ op een stroeve baan.

Een verzwikte enkel is niet alleen in het begin erg vervelend (het herstellen neemt een paar weken in beslag), maar ook in de weken daarna blijft de enkel een zwakke plek en is de kans om opnieuw een enkelblessure op te lopen aanzienlijk hoger. Om de kans op een (herhaalde) enkelverstuiking te verkleinen is de meest effectieve oplossing een enkelbrace te dragen. Je kan je enkel ook intapen.

Als je blessures aan je enkel of andere gewrichten wilt voorkomen of genezen, kun je ze intapen of bandageren met zwachtels. Dat werkt direct en is daarom populair. Afhankelijk van de manier waarop je tape of zwachtels aanbrengt, werken ze therapeutisch (genezend) of preventief. Je kunt je gewrichten ook beschermen met braces. Die bieden extra stevigheid, bijvoorbeeld als je herstelt van een blessure. Wil je weten wat voor jou de beste keus is: tapen of bracen? Bezoek een fysiotherapeut of sportarts en vraag die om advies.

Heb je zwakke enkels of eerder een enkelblessures gehad? Doe dan extra spierversterkende oefeningen voor de enkel. Download hiervoor de app ‘Versterk je enkel’ voor iPhone of Android.