Bescherming en uitrusting skiën

Ski’s kopen of huren doe je niet even tussendoor, daar moet je even de tijd voor nemen. Er zijn veel verschillende modellen. Welke ski’s voor jou geschikt zijn, hangt af van je lengte, gewicht, ervaring en wat je ermee wilt gaan doen. Koop of huur je ski’s die niet passen bij jouw lichaam, niveau of discipline, dan heb je minder skiplezier en een grotere kans op blessures. Hieronder vind je 6 tips voor het kiezen van je ski’s:

• Laat je adviseren. Ga naar een erkende wintersportspecialist voor deskundig advies. Gespecialiseerde verkopers en verhuurders hebben vaak actuele kennis in huis.
• Doe vooraf wat research. Weet ongeveer wat voor soort ski’s er zijn en voor welke disciplines ze geschikt zijn. Zo kun je zelf al redelijk inschatten welke ski’s het beste bij jou passen. De Nederlandse Ski Vereniging test elk jaar de verschillende modellen in de nationale skitest.
• Kies je skistijl. Wil je alleen op mooi geprepareerde pistes skiën? Of wil je ook off-piste gaan? Ga je Telemarken, of misschien wel schansspringen? De discipline die je kiest, bepaalt welke ski's je nodig hebt.
• Ken je niveau. Een beginner heeft een andere ski nodig dan een ervaren skiër. Stem je ski goed af op je niveau, anders beperk je de ontwikkeling van je skitechniek. Met de verkeerde ski’s maak je het jezelf lastig en vergoot je de kans op blessures.
• Ken je lengte en gewicht. Je lengte en gewicht zijn medebepalend voor de juiste skilengte. Gespecialiseerde verkopers en verhuurders weten welke ski’s voor jouw lengte en gewicht geschikt zijn. Kortere ski's zijn trouwens niet per definitie wendbaarder. Vraag dus altijd om advies.
• Unisex of damesski’s. Naast unisex ski’s bestaan er ook speciale damesski's. Vrouwen zijn anders gebouwd dan mannen en daarom zijn damesski’s wat lichter en flexibeler. Ook zijn de bindingen verder naar voren geplaatst om het lagere zwaartepunt te compenseren.

Hoe simpel skistokken ook zijn, ze helpen je om blessures te voorkomen. Ze geven je:

• meer balans
• steun als je dreigt te vallen
• hulp bij het inzetten van bochten

Zo test je of je skistokken de juiste lengte hebben:

• Zet de skistok ondersteboven met het handvat op de grond.
• Pak de skistok net onder de ‘teller’ vast. Dat is het schijfje aan de onderkant van de skistok.
• Neem je skihouding aan en plaats de stok voor je voeten op de grond. Hou ook je handen in de skihouding.
• In de skihouding moeten je boven- en onderarm een hoek van 90 graden maken. Is dat het geval? Dan heeft de skistok de juiste lengte. Als de hoek niet klopt, heb je een andere skistok nodig.

Skischoenen zijn een heel belangrijk onderdeel van je uitrusting. Ze vormen de verbinding tussen je lichaam en je ski’s, via de bindingen. Een goede skischoen voorkomt blessures. Zo test je of een skischoen een goede pasvorm heeft:

• Trek de skischoen aan en zet de sluitingen normaal vast.
• Je tenen moeten de voorkant van de skischoenen lichtjes raken als je recht overeind staat.
• Als je je knieën buigt, moeten je tenen ruimte krijgen. Je hiel komt daarbij stevig achterin de schoen te zitten.
• Je mag geen drukpunten of pijnlijke plekken voelen.
• De schoen moet overal goed aansluiten. Niet alleen bij je voetzolen. Ook bij de bovenkant van je wreef, je enkels en rond je onderbeen (je schenen en kuiten).
• Je skischoen mag echter rond je enkels en kuiten niet te strak zitten. Je spieren moeten vrij kunnen bewegen.
• Hoe meer je je knieën buigt, hoe meer de steun moet toenemen.
• De skischoenen moeten ervoor zorgen dat je je enkels en onderbenen niet te ver naar voren kunt buigen.
• Je moet je enkels kunnen buigen tot hun natuurlijke limiet en niet verder.
• Bij het buigen van de enkels moet de druk op je schenen gelijkmatig zijn verdeeld. Je mag geen duidelijke drukpunten voelen.

Let op de volgende punten als je skischoenen koopt:

• Koop je skischoenen bij voorkeur in de middag of avond. Je voeten zwellen vaak wat op in de loop van de dag.
• Zorg ervoor dat je genoeg tijd hebt om verschillende schoenen te passen. Het kost vaak wat tijd om de juiste schoen te vinden. Neem die tijd en pas verschillende modellen.
• Pas je schoenen altijd aan beide voeten en met je eigen skisokken. Bij veel mensen hebben de linker- en rechtervoet verschillende maten.
• Koop schoenen die echt lekker zitten (en niet omdat ze er bijvoorbeeld mooi uitzien).
• Koop niet meteen het eerste paar dat comfortabel zit. Hou de schoenen een kwartier aan en loop ermee door de winkel. Heb je de skischoenen een tijdje aan gehad? Bekijk dan of je pijn voelt op gevoelige plekken, zoals de botten van je enkels, je hielen, je schenen of je tenen. Tijdens de wintersport draag je je schoenen lang en mag je geen last krijgen van pijnlijke plekken. De schoenen moeten comfortabel blijven zitten. Ook als je de gespen (schnallen) dicht hebt gemaakt.
• Neem bij het passen je inlegzooltjes mee als je die hebt.
• Koop je skischoen liever niet via internet, maar in een winkel. Zodat je verschillende modellen kunt passen, je voeten goed op kunt laten meten en advies krijgt over bijzonderheden (bijvoorbeeld een hoge wreef of brede voet).
• Koop op tijd nieuwe skischoenen. Skischoenen gaan lang mee, maar zeker niet eeuwig. Voor een gemiddelde skiër blijven ze ongeveer 15 weken stevig genoeg. Ga je ieder jaar één week skiën? Dan gaan je schoenen 15 jaar mee. Ski je meerdere keren per jaar of gebruik je je skischoenen heel intensief? Dan ben je eerder aan een nieuw paar toe.

Je skibindingen spelen een belangrijke rol als het om veiligheid gaat. Hiermee zet je je skischoenen vast aan je ski’s. Elke beweging die je maakt en alle druk die je uitoefent wordt via je bindingen doorgegeven aan je ski’s. Met goed afgestelde bindingen voorkom je skiblessures zoals beenbreuken of bandletsel. Tips voor de juiste bindingen:

• Bindingen vergroten je veiligheid tijdens het skiën, als ze goed zijn afgesteld en goed worden gebruikt.
• Zoek bindingen uit die passen bij jouw lichaam, skiniveau en ambitie.
• Niet alle skibindingen passen bij alle skischoenen en andersom. Let hier op als je nieuwe bindingen of schoenen gaat kopen. Neem ze mee als je niet zeker weet welke combinatie jij moet hebben.
• Laat het instellen van je bindingen over aan een vakman (of wintersportspecialist ). Die stelt je bindingen af volgens de internationale DIN-norm. De afstelling is afhankelijk van je leeftijd, je gewicht, de lengte van de zool van je skischoenen en je skiniveau. Hoe hoger het niveau, hoe hoger de DIN-afstelling en hoe meer kracht er nodig is voordat de ski’s losschieten. Zorg ervoor dat je de vakman goed informeert voordat hij jouw bindingen afstelt. Wees eerlijk over bijvoorbeeld je gewicht en je ski-ervaring. Het gaat tenslotte om je eigen veiligheid.
• Kijk na het afstellen van je bindingen de afstelling altijd na, samen met de vakman. Laat je bindingen ieder seizoen controleren en elektronisch afstellen bij de erkend wintersportspecialist.

Goede skikleding is heel belangrijk, want die houdt je warm en droog. Krijg je het koud tijdens het skiën? Dan sta je niet alleen verkrampt op de ski’s, wat slecht is voor je spieren. De kans dat je valt en een skiblessure oploopt, is vele malen groter dan wanneer je je warm en prettig voelt.

Het drielagensysteem
Als je lekker warm en droog blijft tijdens het skiën, ski je beter en veiliger. Zorg dus voor een ski-outfit die bestaat uit drie lagen:

• een vochtafvoerende laag (thermo-onderkleding en skisokken): deze basislaag neemt al het vocht op van je huid en verspreidt dit, zodat het kan verdampen via de andere lagen;
• een isolerende laag (fleecejas of trui, skibroek en skischoenen): deze tweede laag houdt je eigen lichaamswarmte vast in kleine luchtzakken;
• een beschermende laag (ski-jack, skihelm, skihandschoenen en skibril): deze shell of buitenlaag beschermt je tegen wind, regen en sneeuw, zodat er geen vocht kan doordringen in je kledinglagen. Tegelijkertijd laat deze laag het verdampte vocht door en biedt hij bescherming tegen zon en kou.

Bij extreme kou kun je een vierde laag aantrekken: de super-isolerende laag. Maar in de meeste omstandigheden heb je aan drie lagen genoeg.

Draag altijd skihandschoenen, ook als het warm is op de piste. Je draagt ze niet alleen tegen de kou, maar ook ter bescherming bij een val.

Tegenwoordig zijn er goed geteste helmen op de markt die aan strenge eisen voldoen. Deze zitten prettig, houden je hoofd lekker warm en zien er ook nog eens goed uit. Een helm moet eigenlijk een vast onderdeel zijn van je skiuitrusting . Gelukkig is dit bij steeds meer skiërs het geval.

Aankooptips
Tegenwoordig zijn er veel goede en comfortabele skihelmen op de markt. Let op de volgende punten als je een skihelm koopt of huurt:

1. Ga naar een speciaalzaak met een groot assortiment. Er zijn verschillende soorten helmen op de markt. In verschillende kleuren, maten, soorten en prijzen. Laat je adviseren door een deskundige verkoper. Neem er de tijd voor. De prijs zegt niets over de veiligheid, alle helmen moeten voldoen aan dezelfde veiligheidscriteria.
2. Pas meerdere helmen. De helm moet comfortabel zitten. Pas daarom verschillende merken met verschillende pasvormen.
3. Koop een helm die bedoeld is voor skiën. Bij de helm zit altijd een bijsluiter waarin staat voor welke sport en voor welk risico hij is ontwikkeld.
4. Koop een helm die voldoet aan de norm EN 1077. Helmen die voldoen aan deze norm zijn uitvoerig getest en bieden optimale bescherming, specifiek bij het skiën. Er zijn ook skihelmen in de handel met het EN 1078 keurmerk, maar dat is een lichtere norm (voor fietshelmen).
5. De helm moet goed passen en mag niet te groot zijn. Je kunt een helm in verschillende maten kopen. Als de helm goed blijft zitten terwijl je je hoofd schudt, dan is dat de juiste maat. De helm mag niet knellen, want dat kan zorgen voor hoofdpijn. De helm mag ook niet te groot zijn, dan verschuift hij bij een val. De achterkant van de helm mag je nek niet raken. Je verliest dan het beschermende effect waardoor de helm onveilig is. De omtrek van je hoofd bepaalt welke maat helm je nodig hebt. Dit wordt gemeten via een meetlint horizontaal om het wijdste deel van je hoofd (iets boven je wenkbrauwen).
6. De helm moet een goede pasvorm hebben. Er zijn grofweg twee pasvormen verkrijgbaar: ovaal en een wat ronder model. Welke voor jou geschikt is, is afhankelijk van de vorm van je hoofd. Een goed passende helm zit als een tweede huid. Zet de helm horizontaal op het hoofd (niet naar voren of naar achteren gekanteld).
7. Koop een helm waarbij je de omgevingsgeluiden hoort. Test tijdens het passen ook goed of je de omgevingsgeluiden nog kunt horen.
8. Koop geen zware helm. Hoe lichter de helm, hoe prettiger hij zit. En hoe makkelijker het is om hem te blijven dragen.
9. Het bandje van de helm mag niet in je huid snijden. Het bandje van de helm maakt achterover kantelen van de helm onmogelijk, maar mag niet in de huid snijden. Stel het bandje zo af dat het je oren helemaal vrij laat.
10. De sluiting (onder de kin) moet je makkelijk met één hand vast en los kunnen maken.
11. Draag je haar niet in een staart als je een helm past en draagt, maar los of in een lage staart.
12. Zet je skibril op tijdens het passen. Alleen zo kun je zien of de helm in combinatie met je bril goed past.
13. Let goed op beschadigingen als je een tweedehands helm koopt. Koop de helm alleen als je zeker weet dat hij niet beschadigd is door bijvoorbeeld een val. Koop geen helmen die ouder zijn dan 5 jaar.

Gebruikerstips

• Vervang een helm altijd na een val of een flinke klap op de helm. Ook al lijkt hij niet beschadigd, door een val of klap kunnen er haarscheurtjes ontstaan die je zelf niet kunt zien. Daarbij kan het piepschuim vervormen. De schokabsorberende kunststof van de helm werkt daardoor niet goed meer. De helm breekt dan sneller, waardoor je hoofd bij een tweede val niet meer goed is beschermd.
• Vervang je helm op tijd. Door bijvoorbeeld zweet en UV-straling slijt je helm en biedt hij geen optimale bescherming meer. Na 3 tot 5 jaar wordt het tijd om je helm te vervangen. Eerder als je een van de volgende slijtagesignalen ziet:
  • versleten bandjes
  • versleten of ontbrekende kussentjes
  • ingedeukt piepschuim
• Maak je helm schoon volgens de instructies van de fabrikant. Van sommige helmen kun je de binnenvoering los wassen.
• Laat je helm niet vallen. Zo voorkom je dat de helm kapot gaat. Als je deze hebt laten vallen, controleer dan goed of de helm nog heel is.
• Bewaar je helm niet in een tas, doos of op de vensterbank. Bewaar je helm op een droge, koele plaats en uit de zon. Bijvoorbeeld in een hoes of zak in een kast. Dat is het beste voor de kunststof.
• Check regelmatig of de riempjes nog goed zijn afgesteld. Na een paar keer op en af doen, kan de ingestelde stand verschuiven.
• Laat kinderen geen helm dragen als zij gaan spelen. Kinderen kunnen ergens achter blijven hangen door de helm. Zet de helm altijd af.

Het belang van een goede skibril wordt vaak onderschat. Terwijl dit een heel belangrijk onderdeel van je skiuitrusting is. Ook je skibril helpt skiblessures te voorkomen.

Er zijn veel verschillende soorten skibrillen te koop. Niet iedere bril is geschikt voor ieder weertype:

• Bij bewolking: kies een skibril met een groene of oranje lens.
• Bij sneeuw: kies een skibril met een oranje of gele lens. Deze lenzen zijn het meest geschikt omdat die veel licht doorlaten. Je ziet dan beter het contrast.
• Mist: gele en oranje lenzen kunnen het zicht iets beter maken. Maar mist is altijd vervelend, er is dan vrijwel geen contrast.
• Bij zon: kies een skibril met een bruine, blauwe, gouden of rode lens. Voorkom oranje en geel; hier komt te veel licht door. Neem bij voorkeur wel een spiegelende lens.
• Bij extreme zon: kies een skibril met een gletsjerlens.
• Bij sluierbewolking en opklaringen: kies een skibril met een oranje lens met een spiegelcoating of een skibril met een groene lens.

Handige tips:

• In veel skigebieden kun je tegenwoordig ook ’s avonds skiën op verlichte pistes. Draag dan een skibril met een niet-gekleurde lens.
• Is het erg guur en koud? Dan kun je een sneeuwbril (goggle) dragen. Deze beschermt een groot deel van je gezicht en is daardoor veel warmer dan een gewone skibril.
• Doe je goggle niet af tijdens het skiën, want dan is de kans groot dat hij beslaat.
• Koop bij voorkeur een bril met een dubbele lens. Zo voorkom je dat je bril beslaat.
• Voor een goede UV-bescherming heb je een bril met minimaal UV-300 of UV-400 nodig.
• Ski nooit zonder ski- of zonnebril. Ook al is er geen zon, er is altijd schadelijke UV-straling en die is in de bergen sterker dan op zeeniveau.

Ben jij iemand die standaard alpineskiën niet spannend genoeg vindt? Ben je vooral aan het stunten, off-piste aan het skiën of skispringen? Draag dan een rugprotector om je ruggengraat te beschermen.

Aankooptips:

• Voor optimale bescherming is het belangrijk dat de rugprotector goed aansluit op de natuurlijke vorm van je lichaam. Pas de rugprotector bij aankoop dan ook in de skihouding. Voel of hij echt goed zit.
• Koop voor de beste bescherming een rugprotector die meerdere segmenten en rustpunten heeft, liever niet één die op maar 2 punten op je rug rust.