Fietshelmen bij kinderen en jongeren

VeiligheidNL onderzocht fietsongevallen onder 0-19 jarigen en hoe je hoofd- en hersenletsel door het dragen van een fietshelm kunt voorkomen. Het onderzoek geeft inzicht in letselcijfers door fietsongevallen. Daarnaast schetsen we wat er bekend is over het effect van de fietshelm, de invloed van een draagverplichting, de technische aspecten en de voor- en nadelen van gebruik. De resultaten bieden handvatten voor het opstellen van beleidsdoelen en kunnen helpen om voorlichting te ontwikkelen.  

Het onderzoek bestaat uit de volgende onderdelen: 

• Een overzicht van letselinformatie over fietsongevallen bij kinderen en jongeren, op basis van gegevens uit het Letselinformatiesysteem (LIS) van VeiligheidNL, van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en uit de Landelijke Medische registratie van Prismant. 
• Een literatuuronderzoek naar wat er nationaal en internationaal bekend is over de effectiviteit van de fietshelm. 
• Een literatuuronderzoek naar wat er nationaal en internationaal bekend is over het effect van voorlichting ter promotie van het gebruik van fietshelmen bij kinderen. 
• Doelgroeponderzoek uitgevoerd onder ouders van jonge kinderen (0-8 jaar), uitgevoerd door een onderzoeksbureau in opdracht van VeiligheidNL. 
• Een schets van wat er speelt in de maatschappij rondom het gebruik van de fietshelm bij kinderen, door middel van literatuuronderzoek en interviews met deskundigen. 

Uit het onderzoek trekken we drie belangrijke conclusies: 

• Uit cijfers en toedrachten weten we dat bij alle leeftijden eenzijdige fietsongevallen
  Eenzijdig fietsongeval: Er zijn geen andere verkeersdeelnemers bij betrokken. Eenzijdige ongevallen bij fietsers ontstaan vooral door gladheid, bij op- en afstappen en door de infrastructuur. Denk bijvoorbeeld aan paaltjes of obstakels die men niet heeft gezien, of ongevallen waarbij men de goot, rand of berm van de weg of het fietspad raakt.
  het meest voorkomen. We weten ook dat kinderen onder de 10 jaar niet vaak hoofdletsel oplopen door een botsing. Ze lopen het vaakst letsel op door een val. Een kwart van de kinderen in de leeftijd van 10-14 jaar raakt bij een fietsongeval gewond door een botsing en in de leeftijdsgroep 15-19 jaar is dit bijna 30%.  
• De fietshelm voorkomt veel hersenletsel en letsel aan het behaarde deel van het hoofd. De meest voorzichtige schattingen van goede studies uit het buitenland laten een daling voor het risico van hoofdletsel van ongeveer 45%. Uit Nederlandse ongevallencijfers blijkt dat de Spoedeisende Hulp per jaar ongeveer 1.100 fietsers van 0-19 jaar en 450 van 0-9 jaar behandelt aan de hersenen of het behaarde hoofd, meestal door een val van de fiets. Vijfhonderd slachtoffers van 0-19 jaar en 220 slachtoffers van 0-9 jaar worden opgenomen in het ziekenhuis door een eenzijdig fietsongeval.  
• Het blijkt dat de Europese fietshelmnorm, de norm waaraan de Nederlandse fietshelm moet voldoen, milder is dan de normen in bijvoorbeeld Amerika en Australië. Bij de huidige Europese norm voldoet de fietshelm bij een eenzijdig fietsongeval, maar niet bij een botsing.  

Download het volledige rapport hieronder.