Zowel mensen die vuurwerk afsteken als omstanders houden meestal voldoende afstand. Omstanders troffen echter veel minder verdere beschermingsmaatregelen. Zo droeg 42 procent van de afstekers een veiligheidsbril, waar dit voor omstanders slechts 7 procent was. Veilige kleding, bijvoorbeeld van niet-synthetisch materiaal of zonder capuchon, werd door omstanders bijna vijf keer minder gedragen. Ook droegen afstekers meer gehoorbescherming (15 procent) dan omstanders (4 procent).

“Op afstand naar vuurwerk kijken geeft een gevoel van schijnveiligheid. Omstanders zijn bijna net zo vaak slachtoffer als mensen die zelf vuurwerk afstaken. Ze houden wel afstand, maar laten beschermingsmiddelen vaker achterwege”, vertelt Martijntje Bakker, directeur van VeiligheidNL. “Hoewel dit al langer zo is, wordt de noodzaak voor omstanders om zich te beschermen groter. Door de forse stijging in letsel door illegaal vuurwerk loop je meer risico, ook als je alleen naar vuurwerk kijkt. Blijf dus niet alleen op afstand, maar draag veilige kleding, een vuurwerkbril en gehoorbescherming.”

Het aandeel letsels dat op de spoedeisende hulp is behandeld en werd veroorzaakt door ongevallen met zwaar illegaal vuurwerk, zoals mortierbommen, nitraten en cobra’s, steeg tijdens de vorige jaarwisseling van 22 naar 29 procent. In de aanloop naar de komende jaarwisseling bleek onlangs ook dat steeds meer jeugdvuurwerk (F1-categorie) onveilig is. Toch treffen ouders van kinderen die wel de straat op gaan maar zelf geen vuurwerk afsteken ook minder beschermingsmaatregelen. Van de kinderen die zelf vuurwerk afstaken moest 68 procent een (veiligheids)bril dragen. Bij kinderen die dit niet zelf deden was dit minder dan één op de drie.  

“Onder kinderen is het aandeel omstanders nog groter. Meer dan de helft van de slachtoffers onder de 12 jaar keek alleen naar vuurwerk. Veel vuurwerk lijkt onschuldig, maar de gevolgen kunnen heel groot zijn”, aldus Manouk Backes, kinderchirurg bij het Radboudumc Expertisecentrum voor Kindertrauma en -brandwondenzorg. “De letsels die we ieder jaar zien zijn echt niet mild. Van blijvend oogletsel en amputaties tot ernstige brandwonden. Geef als ouder dus het goede voorbeeld en bescherm jezelf en je kinderen.”

Bekijk de tips voor een veilige jaarwisseling op kinderveiligheid.nl/vuurwerktips 

* Bron: Vuurwerkaankoop en -gebruik 2023-2024  - uitgevoerd van 6 t/m 23 januari 2024, jaarwisseling 2023-2024 onder een representatieve steekproef van Nederlandse huishoudens (n=2.021, van 20-75 jaar) .  

** Bron: Ongevallen met vuurwerk jaarwisseling 2023-2024