Stevig Staan Noord-Limburg: deelnemers werven door inzet van vitaliteitsbijeenkomsten

Valongevallen vormen een toenemend probleem als gevolg van de vergrijzing. Noord-Limburg vergrijst bovendien sneller dan andere delen van Nederland: in de regio leven zo’n 40.000 70-plussers. Valongevallen leiden in het gebied naar schatting tot meer dan 16 miljoen euro aan medische kosten per jaar. 

Het programma Stevig Staan Noord-Limburg richt zich in zeven gemeenten op 2.500 zelfstandige ouderen van 70 jaar en ouder met een verhoogd valrisico. Stevig Staan Noord-Limburg heeft als doel om tot en met 2027 3.900 valincidenten te voorkomen en 4,4 miljoen euro aan zorgkosten te besparen.

De aanpak van Stevig Staan Noord-Limburg bestaat uit een combinatie van bewezen effectieve valpreventieve beweeginterventies (In Balans en Vallen Verleden Tijd) en sluitende ketenzorg. In Gennep nam Olga onder andere de werving van deelnemers op zich:

• Als eerste stap heeft Olga een projectteam samengesteld, met hulp van een beleidsmedewerker van de gemeente. ‘We hebben een heel divers team samengesteld, met het doel om het project zo breed mogelijk uit te dragen. Het team bestaat uit een fysiotherapeut, een maatschappelijk medewerker, een beleidsmedewerker van de gemeente, een collega-beweegcoach en een wijkverpleegkundige: professionals die de doelgroep in verschillende situaties tegenkomen.’
• Olga organiseerde een startbijeenkomst waarin ze een nog bredere kring professionals informeerde over de doelstellingen van het project en hun rol daarin. ‘Ik heb onder andere wijkverbinders, dorpsondersteuners en huisartsen uitgenodigd. Het is belangrijk dat we zo veel mogelijk ouderen in de doelgroep bereiken. Daarvoor heb je veel verschillende professionals nodig, die weten hoe ze ouderen kunnen doorverwijzen. De wethouder heb ik gevraagd om het officiële startsein te geven.’
• In januari organiseerde het projectteam een vitaliteitsbijeenkomst voor 70-plussers. ‘We hebben daar voorlichting gegeven over valpreventie en een test aangeboden om te zien wie in aanmerking komt voor deelname aan een valpreventieve beweeginterventie. Deelnemers hebben we onder andere geworven via een artikel in de dorpskrant, posters in het wijkcentrum en sociale media. We hebben ook folders neergelegd bij huisartspraktijken en ouderen-huiskamers in de wijken, maar dat levert naar mijn idee niet zo veel op. Het zijn vooral professionals die een belangrijke rol hebben gespeeld. Zij hebben hun cliënten en patiënten op de vitaliteitsbijeenkomst gewezen.’
  

• De startbijeenkomst voor professionals is goed bezocht, vertelt Olga. ‘Dankzij de bijeenkomst weten ze beter hoe ze ouderen met valrisico’s kunnen doorverwijzen. Ik merk ook dat ze mij sneller weten te vinden, bijvoorbeeld omdat ze in hun werk een 70-plusser hebben ontmoet die onvoldoende beweging krijgt. Dan zorg ik voor een uitnodiging voor de volgende vitaliteitsbijeenkomst.’
• Dankzij de startbijeenkomst is Olga onder andere in contact gekomen met de ouderenbond. ‘De bond heeft mij uitgenodigd om een workshop voor de leden te verzorgen. Mooi om te zien hoe de aandacht voor valpreventie zich als een olievlek over de gemeente verspreidt. Ik zou normaal gesproken niet zo snel in contact zijn gekomen met de ouderenbond, dat is echt aan het project en het bijbehorende netwerk te danken.’ 
• Olga heeft kort na elkaar twee vitaliteitsbijeenkomsten georganiseerd: op een donderdagavond en de dag erna op vrijdagmiddag. ‘De opkomst was ’s middags een stuk hoger’, vertelt ze. ‘In totaal trokken beide bijeenkomsten ruim dertig bezoekers. We zorgden voor een informele sfeer, de koffie stond klaar. Een vitaliteitsbijeenkomst is voor veel ouderen ook een manier om elkaar te ontmoeten en even bij te praten.’ Olga merkte dat er veel belangstelling was voor de tests die een fysiotherapeut afnam om het valrisico vast te stellen. ‘Bijna iedereen heeft daaraan deelgenomen. Ouderen met een hoog valrisico verwezen we direct door naar een uitgebreidere Valanalyse. Uiteindelijk hebben ruim twintig ouderen deelgenomen aan een valpreventieve beweeginterventie.’
  

Olga deelt graag de belangrijkste succesfactoren en aandachtspunten:

• Om de drempel zo laag mogelijk te houden, organiseert Olga vitaliteitsbijeenkomsten in alle dorpskernen van Gennep. ‘We hebben een planning gemaakt voor de komende vier jaar, waarin we alle kernen bezoeken. Dat doen we om de reistijd te verkorten en het mensen zo makkelijk mogelijk te maken. Tijdens de eerste bijeenkomst viel het me op dat ik inwoners uit verschillende kernen zag. Mensen hebben geen zin om te wachten.’
• Dat merkt Olga ook aan het aantal aanmeldingen. ‘Ik heb nu al een wachtlijst voor de volgende vitaliteitsbijeenkomst, zonder dat ik reclame heb gemaakt. We werken met wachtlijsten omdat we niet iedereen tegelijk kunnen helpen. We hebben een beperkt aantal trainers die In Balans en Vallen Verleden Tijd kunnen verzorgen.’
• Extra werven is dus voorlopig niet nodig. Mocht dat in de toekomst veranderen, dan overweegt Olga om sociale media intensiever in te zetten. ‘Veel ouderen zijn behoorlijk actief op Facebook. Daar kan ik makkelijk veel mensen tegelijkertijd bereiken.’ Ook wil ze actiever gaan werven via de ouderen-huiskamers en buurthuizen in elke dorpskern. ‘Daar komen ouderen bij elkaar om koffie te drinken, te handwerken of samen te eten.’
• Mede vanwege de grote belangstelling is Olga blij dat ze ‘rustig’ is begonnen. ‘Niet alleen om te voorkomen dat je ouderen moet teleurstellen omdat ze op de wachtlijst terechtkomen, maar ook om professionals te laten wennen. Voor veel fysiotherapeuten zijn bijvoorbeeld de Valanalyse en de valpreventieve beweeginterventies nieuw.’