Valpreventie bij ouderen met een lage SES en/of migratieachtergrond

Met deze publicatie geven we meer inzicht in de relatie tussen lage SES en/of migratieachtergrond en vallen. Ook reiken we werkzame elementen aan voor de praktijk om te werken aan valpreventie die geschikt is voor mensen met een lage SES en/of migratieachtergrond.  

Deze publicatie is geschreven voor onderzoekers, interventie-ontwikkelaars, professionals en beleidsmedewerkers die valpreventie interventies willen toepassen en/of (door)ontwikkelen. 

Interventies sluiten vaak niet goed aan bij de belevingswereld van mensen met een lage SES en/of migratieachtergrond. Dat komt vaak door persoonlijke, sociale en culturele factoren. Denk daarbij aan factoren als een taalbarrière, (culturele) normen en waarden, specifieke overtuigingen en tradities en lees-, schrijf- en gezondheidsvaardigheden.

Bestaande aanpakken van valpreventie bereiken ouderen uit deze groep vaak onvoldoende en zijn daardoor niet effectief. Tegelijkertijd heeft juist deze groep baat bij valpreventie omdat zij eerder risico lopen op gezondheidsproblemen en daarmee mogelijk ook op een val.

De onderzoekers van VeiligheidNL en Pharos hebben gekeken hoe de valpreventie voor deze doelgroep verbeterd kan worden. Ze kwamen tot 7 werkbare elementen die ertoe bijdragen dat de interventies meer op maat zijn en hen beter bereiken. Zo adviseren ze dat professionals die zich met valpreventie bezighouden een training cultuursensitief handelen te volgen. Een dergelijke training biedt professionals handvatten om rekening te houden met culturele factoren in het professionele handelen.

Betrek ook instanties die expertise hebben over de eigenschappen van de doelgroep, zoals stichting MEE (licht verstandelijk beperkt en laaggeletterdheid), Pharos (beperkte gezondheidsvaardigheden en laaggeletterdheid/cultuursensitief werken), NOOM (ouderen met een migratieachtergrond) of stichting ABC (laaggeletterdheid).

Ouderen met een lage SES en/of een migratieachtergrond zijn de Nederlandse taal soms minder machtig. De communicatie moet op het juiste taalniveau en in de juiste modus worden aangeboden. Dit vraagt om training in communicatievaardigheden. Ga bijvoorbeeld na wat de persoon begrepen heeft middels de ‘terugvraagmethode’.

Soms is het, volgens de onderzoekers, noodzakelijk eerst andere problematiek aan te pakken voordat een oudere met lage SES en/of een migratieachtergrond openstaat voor deelname aan een valpreventieve interventie. Door sociale, financiële of gezinsproblemen hebben zij minder aandacht voor hun gezondheid. Wanneer er in de werving en signalering voor valpreventie geen aandacht is voor deze factoren kan dat ertoe leiden dat ouderen niet bereikt worden. Dit zorgt er mogelijk voor dat zij zich niet gehoord voelen en daarom niet (willen) deelnemen aan de interventie.

Deze publicatie is tot stand gekomen door een samenwerking van Pharos en VeiligheidNL in het kader van het FRIEND project. Dit onderzoek is medegefinancierd door Regieorgaan SIA onderdeel van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). We zijn op zoek gegaan naar aanknopingspunten en werkzame elementen bij valpreventie voor ouderen met een lage SES en/of migratieachtergrond. De publicatie geeft inzicht over de relatie tussen lage SES-groepen en vallen en biedt aanknopingspunten voor het verbeteren van de implementatie van een valpreventie-aanpak voor deze doelgroep. De inhoud is gebaseerd op wetenschappelijke literatuur, white-papers, factsheets, voorbeelden uit de praktijk en een analyse van interventie-beschrijvingen waaronder valpreventie interventies maar ook interventies op andere thema's, zoals eenzaamheid.